Horse&Business 1/2022

winny wchodzić trawy (75%, np. życice, wiechliny, kostrzewy, tymotki, rajgras czy kupkówka), rośliny motylkowate (24%, np. koniczyny, komonica), a także zioła (1%, babka lanceto - wata, mniszek lekarski). Dobrej jakości pastwisko powinno być warunkiem priorytetowym w wyborze miejsca do odcho - wu źrebięcia. Jeśli sami nie decydujemy się kupować lub budować swojej stadniny, to koszty utrzymania klaczy i jej potom - stwa zależeć będą od stajni-pensjonatu, jaką wybierzemy. Najważniejsze są wygoda, bezpieczeństwo konia, dobra, profesjonalna obsługa i dostęp do wybiegów oraz, co naj - istotniejsze, pastwisk, a piękne kwiatki i złote klamki itd. są sprawą drugorzędną. Zakupienie odpowiedniej klaczy Zanim zaczniemy rozglądać się za klaczą, a mamy już upa - trzoną stajnię, musimy dobrze rozeznać się z zasobnością na - szego portfela. Zakupienie klaczy zależy przede wszystkim od celu naszej hodowli i według niego rozpatrujemy konkretne rodowody klaczy. Bierzemy też pod uwagę jej wiek. Klacze starsze mogą urodzić jeszcze kilka źrebiąt, ponadto, jeśli już były użytkowane w hodowli, możemy zorientować się, na ile są wartościowymi matkami. Klacze młode doczekają się więk - szej liczby potomstwa, ale są większą niewiadomą. Jeśli chce - my szukać oszczędności na jakimkolwiek etapie, to na pewno nie akurat na tym. Lepiej wybrać gorszej jakości stajnię niż kupować słabą pod względem budowy, genetyki czy zdrowia klacz. Stare porzekadło mówi: „Hoduje się matkami”, bo to klacz jest najważniejsza w hodowli. Ona musi donosić płód, odżywić go, będąc źrebną, dobrze znieść poród i potem wy - karmić źrebię. Ponadto klacz przekazuje więcej od ogiera (co najmniej 51%) swojego materiału genetycznego. Jeśli zdecy - dujemy się na klacz zasłużoną w hodowli, ale już wiekowo zaawansowaną, chcąc pozyskać od niej potomstwo, możemy wziąć pod uwagę możliwość wykorzystania w tym celu wielu dostępnych zabiegów z zakresu biotechnologii: embriotrans - feru (ET), OPU i ICSI. Każda z tych metod wykorzystuje ma - teriał genetyczny klaczy bez angażowania bezpośrednio w do - noszenie ciąży. Biotechnologia wspomaga użytkowanie klaczy sportowych w hodowli bez przerywania ich kariery, dlatego też zawodnicy mogą doczekać się potomstwa od klaczy, na której cały czas startują. Bywa, że klacz dozna kontuzji i wtedy właściciel decyduje o jej pokryciu, ale jeśli ma ona sama uro - dzić i odchować źrebię, należy brać pod uwagę jej wiek i sto - pień wyeksploatowania w sporcie. Historia zna przypadki, że klacze po długiej karierze sportowej mają trudności z zaźre - bianiem się, donoszeniem źrebięcia i jego odchowem. Właściwe żywienie Utrzymując swoją klacz w pensjonacie, jesteśmy zobowią - zani do zakupu paszy. Idealnie, jeśli gospodarz posiada własne pasze, choćby owies, siano czy sianokiszonkę. Wte - dy już martwimy się tylko o dodatki mineralno-witamino - we, lizawki (konieczne!) i dodatkowe pasze, choćby siemię lniane, otręby pszenne czy jakiś rodzaj müsli. Należy wziąć Zdrowe źrebię, posiadające w rodowodzie sprawdzonych pod względem hodowlanym i sportowym przodków, da satysfakcję hodowcy, ale także, wystawione na sprzedaż, może przynieść dochód, zwracając włożone w niego koszty, nierzadko z nawiązką. 72 1/2022 H & B H O D OW L A