Horse&Business Magazine 1/2023

nych na wynik poczucie sukcesu i porażki będzie zależało od porównania swojego występu z innymi startującymi – będą czuli satysfakcję, jeśli ich start wypadnie lepiej na tle innych bądź w zależności od zajętego miejsca. Nawet dobry technicznie przejazd na parkurze może być odebra - ny jako porażka, jeśli przytrafi im się jedna przypadkowa zrzutka, co uniemożliwi uplasowanie się w pierwszej dzie - siątce konkursu. Z tego porównania jasno wynika, że orientacja na mi - strzostwo będzie bardziej konstruktywnym podejściem do rywalizacji sportowej. Tacy zawodnicy pozostają opty - malnie zmotywowani zarówno wtedy, gdy odnoszą suk - cesy, jak i w sytuacji, gdy ich wyniki sportowe w danym momencie nie są najlepsze. Podstawą takiego podejścia będzie to, że dla zawodników zorientowanych na mistrzo - stwo definicja sukcesu będzie opierać się na czynnikach zależnych od nich samych oraz takich, które mogą kon - trolować. Zaangażowanie, wysiłek czy podniesienie jako - ści wykonania sportowego będą tym, co daje satysfakcję. Tacy sportowcy wytrwale trenują nawet wtedy, gdy do - świadczają trudności czy przeciwności. Przegrana w za - wodach może ich zaboleć, jednak nie będzie traktowana jako porażka. Spowoduje raczej poszukiwanie innych spo - sobów na udoskonalenie kolejnego startu oraz zwiększy ich chęć do ciężkich treningów. A każda poprawa w jeź - dzie, nawet najmniejsza, będzie przez nich odbierana jako osobisty sukces. Każdy sportowiec w swojej karierze bę - dzie przechodził przez kryzysy, zastoje w rozwoju swoich umiejętności czy momenty, w których progres będzie mi - nimalny, co może przekładać się na miejsca zajmowane na zawodach. Dla sportowca zorientowanego na wyniki taki czas będzie bardzo trudny, ponieważ nie będzie mógł do - świadczać tego, co daje mu najwięcej motywacji i radości, czyli wygrywania. Z drugiej strony, zawodnik zorientowa - ny na mistrzostwo łatwiej poradzi sobie z tymi momenta - mi. Taki sportowiec sukces łączy z wysiłkiem i rozwojem umiejętności, co pozwala mu na ciężką pracę tygodniami, miesiącami czy nawet latami, by zmaksymalizować swój długoterminowy rozwój sportowy. Stąd tak ważne jest to, jak zawodnicy definiują sukcesy oraz porażki w sporcie. Co dla nich znaczy wygrana i przegrana na zawodach. Czym jest udany i nieudany start. To właśnie będzie miało wpływ na to, jak będą reagować na potocznie rozumiany „sukces” lub „porażkę” oraz czy ostatnie miejsce na zawo - dach zniechęci ich do dalszej pracy. Być lepszym niż wczoraj Najbliższe otoczenie sportowca, a w szczególności trenerzy i rodzice, będzie miało ogromny wpływ na orientację za - wodnika. Po pierwsze, ważne jest ciągłe podkreślanie wagi wysiłku i starań oraz procesu uczenia się. Po drugie, de - finiowanie sukcesu nie jako czystego przejazdu (wyniku), ale właśnie jako rozwijania umiejętności, zaprezentowania się jak najlepiej, wykorzystania podczas parkuru swoich umiejętności, „bycia lepszym niż wczoraj”. Po trzecie, bu - dowanie atmosfery, w której popełnianie błędów jest nie - odłącznym i jednocześnie koniecznym elementem procesu uczenia się, a nie kompromitacją czy porażką. Jednym ze skuteczniejszych sposobów na budowanie u sportowców orientacji mistrzowskiej jest wyznaczanie z nimi celów, które w głównej mierze będą się skupiać na indywidualnych i dostosowanych do zawodnika aspek - tach, a jednocześnie będą odnosić się do takich wartości jak podjęty wysiłek oraz doskonalenie siebie i własnych umiejętności. Takie cele pomagają w definiowaniu sukce - su w kategoriach związanych z rozwojem siebie w sporcie w obszarach, które zawodnik ma pod kontrolą. Dodatkowo będą wspierać u sportowców wiarę we własne kompetencje oraz poczucie wpływu i sprawczości. Niezbędna rozmowa Kolejnym ważnym elementem jest to, w jaki sposób roz - mawiamy z zawodnikami po udanych występach. Z ba - dań przeprowadzonych przez Carol Dweck 1 , amerykańską psycholog zajmującą się między innymi motywacją, wy - nika, że ok. 85% rodziców uważa, że chwalenie zdolności dziecka po tym, gdy osiągnie ono sukces, jest niezbędne do rozwijania jego poczucia własnej wartości oraz dalszej motywacji do działania. Przykładowo mówią: „Widać, że masz talent!”, „Ale zdolna jesteś!”. I to może działać, ale na krótką metę i głównie w okresie, w którym dziecku wszystko wychodzi. Jednak jak takie słowa będą działać na sportowca w trudnych dla niego chwilach? Co się stanie z jego motywacją, pewnością siebie i chęcią do działania? Czy takie docenienie po sukcesie pomoże w konstruk - tywnym radzeniu sobie z niepowodzeniami czy w okre - sie spadku formy? Taki feedback pokazuje zawodnikowi, że osiągnięcie sukcesu jest związane z jego talentem czy zdolnościami. Idąc dalej, brak sukcesu świadczy o braku talentu czy zdolności, które umożliwiają dobre osiągnię - cia. Sukces i porażka stają się tym samym dwoma strona - mi tej samej monety. Może to też odbierać zawodnikowi poczucie wpływu na własny rozwój i poprawę umiejętno - ści. Albo ma on wewnętrzną zdolność do widzenia odle - głości do przeszkody, albo nie. Czemu zatem starać się, próbować i trenować, jeśli to, czy zobaczy dystans, zależy tylko od talentu, a nie godzin spędzonych w siodle i wyko - nanych ćwiczeń? Aby tego uniknąć, rozwiązaniem będzie taka rozmowa ze sportowcem, która podkreśli wagę jego zaangażowania, ciężkiej pracy, przygotowania czy rozwo - ju umiejętności i strategii działania w osiąganiu sukce - sów, które – jak już wiemy – mogą być definiowane przez zupełnie inne wartości niż wynik na zawodach. Taka infor - macja zwrotna zachęca zawodnika do dalszej pracy i szu - kania nowych wyzwań również po dobrych występach oraz pomaga w efektywnym radzeniu sobie z pojawiającymi się trudnościami. aa ŹRÓDŁO 1. Dweck C.: Nowa Psychologia Sukcesu . Wydawnictwo Muza. Warszawa 2017. 54 1/2023 H & B Z D R OW I E