HORSE&BUSINESS 1/2024

Mirosław Mrozkowiak fizjoterapeuta, wielokrotny reprezentant Polski w lekkiej atletyce, doktor nauk kultury fizycznej, emerytowany nauczyciel akademicki. Obciążenia treningowe w sporcie wyczynowym sięgają już – jak należy sądzić – granic wydolności ustroju. Trening ma przysposobić, oprócz rozwoju zdolności energetycznych i koordynacyjnych, do maksymalnego wysiłku w warunkach zawodów sportowych. Adaptacja do tych obciążeń wymaga wielu powtórzeń, odpowiednio dozowanych ćwiczeń z trafioną intensywnością i objętością. Ich celem jest doskonalenie zdolności do znoszenia długotrwałych stanów stresowych przy zachowaniu wysokiej skuteczności podjętych działań, sprawności mechanizmów fizjologicznych, regulacji homeostazy i szybkiej odbudowy równowagi ustrojowej, także w stanach powysiłkowych. Z tego względu współczesny trening wymaga systematycznej kontroli i bieżącej znajomości dynamiki i kierunków przystosowań fizjologicznych ustroju. Szkolenie już na wczesnym etapie Młody i początkujący adept szkółki jeździeckiej winien przejść w swojej karierze sportowej trzy podstawowe etapy: rozwoju wszechstronnego, ukierunkowanego i specjalnego. Przy czym w planowaniu zajęć należy wziąć pod uwagę istotne różnice między dziewczętami i chłopcami w zakresie zdolności ruchowych, zawierających przede wszystkim komponentę siły oraz w obszarze gibkości i zwinności. Pominięcie któregokolwiek z tych etapów powoduje często zaburzenia w rozwoju. W tak dużych obciążeniach wysiłkiem fizycznym, jakim poddawani są czołowi sportowcy, metodyka nauczania i treningu musi być przestrzegana w najwyższym stopniu. W przypadku zaniedbań reakcje nieswoiste, wywołane działaniem stresora, zaburzą ogólną postawę i motorykę zawodnika. W konsekwencji nie sprosta on wymaganiom konkurencji, kiedy powinien być w najwyższej formie i wygrywać ważne zawody sportowe. Odezwą się niczym nieuzasadnione braki z wczesnego okresu szkolenia sportowego. Szkolenie uzupełniające trening jeździecki 10- czy 12-letniego kandydata na jeźdźca powinno być wszechstron- ne – wypełnione treściami treningu holistycznego. W okresie zaawansowanego poziomu umiejętności jeździeckich – treściami treningu zdrowotnego z elementami treningu sportowego, a dojrzałego jeźdźca – treningu sportowego. Postępujący na świecie proces naukowego podejścia do treningu sportowego, podejścia ze wszech miar potrzebnego i słusznego, wpłynie zapewne na poprawę wyników w jeździectwie. Chcąc konkurować na sportowej, międzynarodowej arenie, potencjalny mistrz musi rozpocząć specjalizację w wieku kilkunastu lat. Zmiany adaptacyjne u trenujących wyczynowo jeźdźców odnoszą się najczęściej do narządu ruchu i układu nerwowego. Dotyczą one przede wszystkim zmian w lędźwiowym odcinku kręgosłupa, stawów kończyn i w obrębie ich tkanek miękkich. Integralny trening jeźdźca Szkolenie jeździeckie kadry narodowej w skokach i później WKKW w latach 80. XX w., dzięki ówczesnemu koordynatorowi szkolenia PZJ, Marcinowi Szczypiorskiemu, i trenerowi Marianowi Kowalczykowi zostało wzbogacone o treningi ogólnousprawniające szkolenie zasadnicze. Były to pierwsze próby wprowadzenia wysiłku fizycznego o diametralnie różnej strukturze ruchu od zasadniczego szkolenia jeździeckiego. Jednak to Jacek Wierzchowiecki i Mirosław Mrozkowiak w programie szkolenia kadry narodowej jeźdźców WKKW po raz pierwszy w Polsce uczynili z tego integralną część treningu jeździeckiego, akceptując w nim proponowane elementy innych dyscyplin sportowych, odnowę biologiczną, profilaktykę i fizjoterapię typowych schorzeń jeźdźca. Z analizy rezultatów z trzech lat badań nad wpływem na wyniki w oficjalnych zawodach sportowych wybranych sprawności specjalnych jeźdźca: zwinności, wytrzymałości mięśni grzbietu, brzucha, przywodzących kończyny dolne, wydolności i gibkości ogólnej oraz stopnia odwiedzenia kończyn dolnych, wynika, że w rozpatrywanym okresie znaczący wpływ na poziom wyników uzyskiwanych w pełnym konkursie WKKW w zestawie trzech cech mają: stopień odwiedzenia kończyn dolnych, zwinność i wytrzymałość mięśni grzbietu. W zestawie dwóch cech: stopień odwiedzenia kończyn dolnych i zwinność. Ostatnia eliminacja, pozostawiająca Trening sportowy należy pojmować nie tylko jako proces nauczania techniki dyscypliny i podporządkowany jej rozwój odpowiednich zdolności energetycznych i koordynacyjnych, ale także jako adaptację somatyczną i funkcjonalną do uprawianej dyscypliny sportowej. 1/2024 49 H&B SZKOŁA JEŻDZIECKA

RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz