oraz zaburzen zwiazanych z czestymi stanami zapalnymi spowodowanymi obecnoscia wolnych rodników po duzo gorsza prace naszego mózgu – niedobory mieliny, czyli substancji zabezpieczajacej nasze aksony przed uszkodzeniami. Czy jestesmy w stanie wyobrazic sobie optymalna prace naszego ciała bez dobrze funkcjonujacego układu nerwowego? Co wiecej, niedobory zelaza beda zmniejszały iloś dostępnej choliny, czyli jednego z neuroprzekazników odpowiedzialnych za pamię oraz funkcje kognitywne. Abstrahujac od tego, ze same niedobory tlenu spowodowane niedoborami zelaza beda ograniczały funkcjonowanie mózgu, takze stymulujac poziom kwasu glutaminowego, czyli endotoksyny zaburzajacej prace neuronów, to równiez sam spadek choliny zaburza procesy poznawcze oraz proces zapamiętywania. Przyczyny zbyt niskiego poziomu żelaza Do głównych przyczyn niskiego poziomu żelaza w organizmie należą: mutacje genetyczne, niedobory związane z żywieniem, m.in. diety bezmięsne (niska zawartość żelaza w dziennym spożyciu), zaburzenia wchłaniania wynikające z niewłaściwej pracy jelit oraz zaburzeń związanych z pH żołądka, a także utrata sporej ilości krwi. Dobrze odzywiony dorosły ma w swoim organizmie ok. 3-5 g zelaza. Zelazo to też jeden z najbardziej zuzywanych mikroelementów w ludzkim ciele. Aż 60% zelaza zuzywane jest do uzyskania hemoglobiny, 10% to mię niowa mioglobina oraz kofaktory i enzymy zuzywajace zelazo, a 30% przechowywane jest w postaci ferrytyny oraz hemosyderyny. Nadmiar zelaza w krwiobiegu stanowi duze zagrozenie, poniewaz nasila działanie oksydacyjne, stymulujac powstawanie stanów zapalnych, dlatego nadmiar magazynowany jest w postaci ferrytyny oraz hemosyderyny w watrobie, sledzionie i szpiku kostnym. Jak zatem sprawdzić stan żelaza w organizmie? W tym przypadku należy zbadać: 1. Poziom ferrytyny – jeden z najbardziej specyficznych testów, wykazujący ogólną ilość zdeponowanego w ludzkim ciele żelaza. Ferrytyna dobrze odzwierciedla ogólną zawartość żelaza w ciele, jednocześnie wskazując, czy nie toczy się szeroko pojęty stan zapalny. 2. Poziom żelaza we krwi. 3. TIBC – badanie poziomu białek krwiobiegu, w tym transferryny, czyli nośnika żelaza; należy również nadmienić, że ferrytyna jest dużo bardziej efektywna jako nośnik niż transferyna. 4. UIBC – wskazuje awaryjny poziom transferyny. Rozwiązania problemu u podstaw Najczestsza przyczyna niedoborów zelaza jest zła dieta, która jest uboga w zelazo hemowe, czyli wersje łatwo przyswajalna przez ludzki organizm. Najczę ciej jego niedobory spotykamy w diecie wegetarianskiej oraz weganskiej lub u ludzi bazujących głównie na drobiu w diecie. Bardzo dobrym pomysłem jest wprowadzenie rotacji pokarmowej w diecie oraz bazowanie na dobrej jakości czerwonym miesie i watróbce od czasu do czasu jako źródle dobrze wchłanianego zelaza. Drugim powodem niedoborów zelaza sa zaburzenia wchłaniania. Cię ko w XXI w. mówic o optymalnej pracy jelit oraz poprawnym wchłanianiu jelitowym. W przypadku zelaza dodatkowymi czynnikami wpływajacymi na zaburzenia wchłaniania beda takie przypadłosci zdrowotne jak: celiakia, IBS, choroba Crohna, zakazenie H. pylori czy SIBO. Co więcej, spozycie takich grup pokarmowych jak fityniany lub polifenole równiez moze skutecznie zaburzac wchłanianie zelaza z pokarmów. Warto pamiętać, że wzmozone zapotrzebowanie na zelazo występuje w okresie dojrzewania lub intensywnego wzrostu. Niewątpliwie niebezpieczne są sytuacje, w których dochodzi do wzmozonego krwawienia zarówno wewnetrznego, jak i zewnetrznego. Na niedobór żelaza wpływa też przewlekłe uzywanie leków NLPZ (leki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym). Należy podkreślić, że sama suplementacja zelazem nie zawsze rozwiazuje problem. Warto jest równiez zadbac o podaz takich elementów jak witamina C oraz witamina A. Witamina C to jeden z elementów poprawiajacych wchłanianie zelaza z posiłków bezmiesnych. Badania wykazuja, ze Fot. AdobeStock/tutul 80 1/2025 H & B ŻYWIENIE
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz