Horse&Business 2/2022

2/2022 H & B Z D R OW I E 42 AEROZOLOTERAPIA DLA KONI Choroby układu oddechowego koni stanowią ogromny problem. Po zaburzeniach ortopedycznych są drugą najważniejszą przyczyną niewydolności wysiłkowej u tego gatunku. U młodych zwierząt najczęstsze są choroby płuc i górnych dróg oddechowych, powodowane przez czynniki zakaźne, takie jak bakterie czy wirusy. U koni powyżej 7 r.ż. częstszą przyczyną są stany alergiczne. Medycyna weterynaryjna wychodzi naprzeciw tego typu schorzeniom i rozszerza program działań fizykoterapeutycznych o inhalacje. O rganizm konia z wiekiem uczy się zwalczać drob - noustroje chorobotwórcze, jego układ odporno - ściowy staje się silny, wówczas największym za - grożeniem są stany, kiedy układ odpornościowy zbyt silnie reaguje na mało istotne czynniki. Takim czynnikiem dla koni trzymanych w stajniach okazują się być pleśnie i kurz organiczny, znajdujący się w sianie, słomie, owsie, a więc w całym środowisku stajennym. Stąd niezbędne są inha - lacje lub wziewy. Jest to metoda lecznicza polegająca na wprowadzeniu leków do układu oddechowego konia dzięki zastosowaniu urządzeń wytwarzających aerozole leczni - cze o różnym stopniu rozproszenia. Do dróg oddechowych wprowadzane są odpowiednie leki w ilości wywołującej dany skutek leczniczy. Lecznicze stosowanie aerozoli Aerozole są to trwałe układy cząsteczek substancji stałych, płynnych lub gazowych, rozproszonych i zawieszonych w środowisku rozpraszającym, gazowym. Lecznicze zasto - sowanie mają aerozole powstałe po rozproszeniu cieczy w środowisku gazowym, zwykle powietrzu. W zależności od średnicy aerozole dzielimy na: • aerozole prawdziwe (suche) – od 0,1 do 5 μm, • aerozole wilgotne – od 5 do 20 μm, • mgła, czyli spray powyżej 20 μm. Lecznicze stosowanie aerozoli zależy od: • głębokości wnikania w drogi oddechowe, • szybkości prądu powietrza w drogach oddechowych, • wielkości kropelek aerozolu, • częstości oddychania, • temperatury aerozolu. Z kolei głębokość wnikania do dróg oddechowych kro - pelek aerozolu warunkuje ich średnica: • kropelki o średnicy 30 μm penetrują tchawicę, oskrzela główne i oskrzela płatowe, • kropelki o średnicy 10 μm penetrują oskrzela segmen - towe, oskrzela najmniejsze i oskrzeliki końcowe, • kropelki o średnicy 1 μm penetrują oskrzeliki oddecho - we i przewodziki pęcherzykowe, • kropelki o średnicy < 0,3 μm penetrują woreczki pę - cherzykowe. Szybkość prądu powietrza w drogach oddechowych może ulegać zmianie w wyniku procesów zwężających światło dróg oddechowych, na skutek gorszej wentylacji płuc. Z kolei głębokość wnikania w drogi oddechowe może być ograniczona zwężeniami dróg oddechowych (nacie - ki zapalne, zaleganie wydzieliny, skurcz oskrzeli). Należy wziąć też pod uwagę częstość oddychania – gdzie im częst - szy i płytszy oddech, tym gorsze zwilżanie aerozolem dróg oddechowych. Temperatura aerozolu powinna wynosić optymalnie 30ºC. Wśród leków, które stosuje się do wziewów, wyróżnić należy: • leki rozkurczowe – metyloksantyny, leki B-adrener - giczne, • leki ułatwiające wykrztuszanie wydzieliny – leki uła - twiające oddziaływanie zaschniętej w świetle drzewa oskrzelowego wydzieliny oraz obniżające napięcie po - wierzchniowe wydzieliny, solanki izotoniczne, Szybkość prądu powietrza w drogach oddechowych może ulegać zmianie w wyniku procesów zwężających światło dróg oddechowych, na skutek gorszej wentylacji płuc.