Horse&Business 2/2022

Badania pokazują, że ruch wykonany w rzeczywistości oraz ruch wykonany w wyobraźni ma to samo podłoże neuronalne. Oznacza to, że nasz mózg pracuje w podobny sposób, gdy fizycznie wykonujemy jakieś ćwiczenie oraz wtedy, gdy dzieje się to tylko w naszej głowie. 47 2/2022 H & B Z D R OW I E Trening wyobrażeniowy daje możliwość wcześniejszego przećwiczenia tego, jak warto jest reagować w trudnych momentach. Dzięki temu, jeśli „potencjalne trudności” pojawią się w rzeczywistości, zawodnikowi będzie łatwiej na nie zareagować oraz wdrożyć odpowiednie i skuteczne strategie działania. Trening wyobrażeniowy pozwala też na szczegóło - wą analizę startu lub treningu. Wracając w wyobraźni do dobrych zachowań i decyzji z przejazdu, zawodnik może wzmacniać prawidłowe ich wykonanie i utrwalać pozytyw - ne wzorce zachowań. Trening taki pozwala również na sko - rygowanie popełnionych podczas startu błędów. Dodatkowo powrót do sprawności po kontuzji pozwala na korzystanie z wyobrażeń w procesie leczenia, co opie - ra się na wykorzystaniu tak zwanych wyobrażeń leczących (healing images), w których koncentrujemy się na proce - sach regeneracyjnych zachodzących w danym obszarze, oraz wyobrażeń wyleczenia (healed images), w których głównym obrazem jest stan po zakończeniu rehabilitacji. Łukasz Piszczek, wieloletni reprezentant Polski w piłce nożnej, w jednym z wywiadów dla „Przeglądu Sportowego” o swojej kontuzji mówił: „Miałem przygotowane materiały audio, które wprowadzały mnie w odpowiedni stan i z ich wykorzystaniem myślałem o tym, co dzieje się we wnętrzu mojego kolana, jak funkcjonuje, jak zrastają się więzadła itd. Potem pierwsze bieganie, zajęcia z drużyną i powrót na boisko. Uspokajało mnie to i pomagało w odpowiednim nastawieniu. Ja i moi najbliżsi wiedzą, ile musiałem włożyć wysiłku, żeby wrócić do zdrowia”. Model PETTLEP Najważniejszym założeniem modelu PETTLEP 3 jest jak największe maksymalizowanie efektywności treningu wyobrażeniowego, gdzie główny nacisk kładziony jest na możliwie jak najbardziej precyzyjne odwzorowywa - nie rzeczywistych warunków, w których wykonywana jest dana czynność czy ruch. Nazwa PETTLEP jest akronimem od angielskich słów: physical, environment, task, timing, learning, emotion, perspective. Słowa te wskazują, na co należy zwrócić uwagę przy wykonywaniu treningu wyobra - żeniowego. Physical – w wyobrażeniu należy uwzględnić odczucia z ciała, które normalnie towarzyszą wykonywaniu danych czynności (np. napięcie czy rozluźnienie konkretnych par - tii mięśni, oparcie w strzemionach, ruch konia). Nie tylko można zobaczyć, jak się skacze przez przeszkodę, ale też rzeczywiście „poczuć” ten ruch. Environment – należy włączyć do wyobrażenia cechy środowiska, w którym wykonuje się daną czynność: zobacz czworobok, halę czy parkur. Task – ten element traktuje o indywidualnym dopaso - waniu zadania do preferencji oraz umiejętności zawodnika. Na przykład poziom trudności zadania, które zawodnik ma wykonać w wyobraźni, powinien być zbieżny z aktualnym poziomem jego umiejętności. Timing – wyobrażenie danego ruchu czy sekwencji ruchów powinno trwać tyle samo, ile zajmuje w rzeczywi - stości. Learning – by doskonalić sprawność wykonania dane - go ruchu i prowadzić do zmiany z poziomu kognitywnego na autonomiczny, ważne jest, by struktura danego ruchu była poszerzana o nowe formy. Jest to swojego rodzaju podnoszenie poziomu trudności i skomplikowania czynno - ści, którą zawodnik ćwiczy w swoim wyobrażeniu. Emotion – skuteczny trening wyobrażeniowy powinien zawierać komponent emocjonalny. Ważne jest, by uczucia, które towarzyszą nam normalnie przy wykonywaniu da - nych zadań sportowych, pojawiły się również w wyobraźni. Perspective – ten element odnosi się do perspektywy wyobrażenia. W zależności od charakteru zadania czy in - dywidualnych umiejętności zawodnika perspektywa może być wewnętrzna (widzę ruch swoimi oczami, tak jak dzieje się to w rzeczywistości) oraz zewnętrzna (widzę się oczami obserwatora, jak na filmie). Perspektywa w trakcie wyobra - żenia może się zmieniać. Jagoda Smoleńska-Kurowska psycholog sportu ŹRÓDŁA 1. Murphy S., Jowdy D., Durtschi S.: Report on the U. S. Olympic Committee survey on imagery use in sport [w:] Weinberg R., Gould D. (red.): Founda- tions of Sport & Exercise Psychology. IL: Human Kinetics. Champaign 1990, s. 293. 2. Vealey R.S., Greenleaf C.: Seeing Is Believing: Understanding and Using Imagery in Sports [w:] Williams J.M. (red.): Applied Sport Psychology: Personal Growth to Peak Performance. MA: McGraw-Hill. Boston 2006, s. 306-348. 3. Holmes P.S., Collins D.J.: The PETTLEP approach to motor imagery: A func- tional equivalence model for sport psychologists. „Journal of Applied Sport Psychology” 13(1)/2001, s. 60-83.