Horse&Business 2/2022

82 2/2022 H & B F E L I E T O N K onie małopolskie to jedna z rodzimych ras półkrwi w Polsce. Cechują je wytrzymałość, długowieczność, dobre wykorzystanie paszy, a także uroda odziedziczona po przodkach orientalnych. Pożądane są u nich sucha konstytucja, szlachetna głowa, długa szyja, długa i skośna łopatka, dobrze zarysowany kłąb oraz dobrze związany zad. W rasie wyróżnia się trzy typy. Najbardziej pożądany w hodowli jest typ angloaraba sportowego, wyróżniamy też typ orientalny i furioso-przedświt. Najczęściej spoty - kane maści to gniada, skarogniada, siwa, kasztanowata i kara, zdarzają się też konie srokate i tarantowate. Konie małopolskie powinny wyróżniać obszerny, elastyczny ruch, a także łagodny charakter i żywy temperament. Protoplastą konia małopolskiego był prymitywny konik polski wywodzący się od tarpana. Koń małopolski zawdzię - cza mu wiele zalet, m.in. dobre wykorzystanie paszy, od - porność, plenność i płodność. Od XVII w. za sprawą wojen tureckich, najazdów tatarskich oraz wypraw wojennych na wschód przybywały do Polski konie orientalne: arabskie, tureckie, perskie, turkmeńskie – użytkowane w hodow - li przez kolejne stulecia. Konie mające duży udział krwi orientalnej były nieduże, urodziwe, zwrotne i wytrzymałe, doskonałe zarówno dla lekkiej kawalerii, jak i do zaprzęgu. Na przełomie XVIII i XIX w. w Polsce zaczęła się rozwijać hodowla koni angloarabskich, której zamysłem było stworzenie konia nadającego się do sportu, łączącego w sobie szybkość koni angielskich i wytrzymałość arab - skich. W XIX w., ze względu na zdobywające popularność wyścigi konne oraz stałe zapotrzebowanie na większe konie remontowe dla wojska, do Polski coraz częściej sprowadzano konie pełnej krwi angielskiej. W Małopolsce tymczasem dominowała czysta krew arabska oraz szczepy półkrwi orientalnych, pochodzące m.in . z austriackich i węgierskich stadnin w Radowcach, Mezőhegyes i Bábol - nej. W konsekwencji w tym regionie wyodrębniły się trzy lokalne typy koni półkrwi, ale nie udało się na dłużej utrzymać ich odrębności. Ostatecznie zostały połączone w jedną rasę małopolską, dla której w 1963 r. wydano pierwszą księgę stadną. Od tamtej pory ukazało się siedem tomów księgi małopolskiej. W XX w. do hodowli koni małopolskich wprowadzo - no m.in . konie rasy wielkopolskiej, aby zwiększyć masę ciała i wysokość w kłębie, dostosowując tym samym konie małopolskie do nowych potrzeb jeździectwa i rolnictwa. Od wielu lat największą rolę w doskonaleniu koni mało - polskich odgrywają reproduktory pochodzące ze stadnin w Walewicach, Janowie Podlaskim i Ochabach oraz an - gloaraby importowane z Francji. Główny rejon występowania rasy małopolskiej od stuleci obejmuje woj. lubelskie, małopolskie i podkarpac - kie, a także mazowieckie, śląskie, łódzkie i świętokrzyskie. Obecnie stan pogłowia koni małopolskich jest najniższy w historii istnienia rasy. Księga stadna koni rasy małopol - skiej jest księgą otwartą, ponieważ do jej istnienia niezbęd - ny jest stały udział ras wyjściowych. Prawo wpisu do księgi mają konie pochodzące od przodków małopolskich, pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej i anglo-arabskiej, szczepów półkrwi wywodzących się z dawnych rodów au - stro-węgierskich oraz od koni wpisanych do zagranicznych ksiąg anglo-arabskich. Od 2009 r. w księdze małopolskiej prowadzony jest dział koni spełniających warunki wpisu do ksiąg koni anglo-arabskich, określone przez Międzyna - rodową Konfederację Konia Anglo-arabskiego (CIAA). Ze względu na wszechstronność konie małopolskie użytkowane są we wszystkich dyscyplinach jeździeckich: skoki przez przeszkody, ujeżdżenie, wszechstronny kon - kurs konia wierzchowego, powożenie czy rajdy długody - stansowe, jednak najwięcej sukcesów odnoszą w WKKW. Pierwszym znanym sportowym koniem małopolskim był ogier Ramzes (Rittersporn xx – Jordi xo po Schagya X-3), hod. Marii Plater-Zyberk, który podczas II wojny światowej trafił do Niemiec i tam uczestniczył w konkur - sach skoków przez przeszkody. Później jako reproduktor udowodnił swą wartość hodowlaną i zapisał się w historii wielu słynnych linii. Kolejnym legendarnym skoczkiem był wyhodowany w Janowie Podlaskim Artemor (Eros xx – Artemiza xo po Equator xo), który na Igrzyskach Olimpij - skich w Moskwie zdobył złoty medal pod Janem Kowal - czykiem. Wyhodowany w Janowie Podlaskim Emetyt (Kwartet – Emerycha m po Ermitaż m) odnosił sukcesy w WKKW i skokach przez przeszkody. Został uznany w księgach stadnych w Niemczech i Holandii. Dał w Polsce ogromną liczbę potomstwa, również od - noszącego sukcesy sportowe i hodowlane, dzięki czemu w 2010 r. otrzymał kategorię „Elita” – najwyższą, jaką może otrzymać reproduktor. RASY POLSKICH KONI: KOŃ MAŁOPOLSKI Ewa Jakubowska PZHK