Horse&Business 2/2023

P rofesor Jan Blecharz – psycholog, który przez wiele lat współpracował z polską kadrą skoczków narciar - skich, m.in . z Adamem Małyszem – w jednej z ksią - żek napisał: „Długa karierę i sukcesy może mieć tylko spor - towiec, który wierzy w swoje umiejętności, lubi rywalizacje i jest przekonany, ze to, co osiągnie, zależy od jego mądrego treningu oraz umiejętności sterowania swoimi emocjami i koncentracja uwagi w czasie zawodów” 1 . To jedno zdanie dokładnie opisuje, czym jest odporność psychiczna, która w sporcie odgrywa kluczową rolę. W psychologii sportu definiowana jest jako zdolność do zachowania koncentra - cji, pewności siebie i opanowania w sytuacjach pod dużą presją. Pomaga sportowcom stawiać czoła przeciwnościom losu i osiągać najlepsze wyniki, niezależnie od okoliczności. Dlaczego odporność psychiczna jest taka ważna? Model 4C opisuje odporność psychiczną na czterech wy - miarach – kontroli (control), wyzwania (challenge), pew - ności siebie (confidence) oraz zaangażowania (commit - ment). Zawodnicy, których odporność psychiczna jest na wy - sokim poziomie, są lepiej przygotowani do radzenia sobie z wyzwaniami związanymi ze startami w zawodach oraz tymi, które wynikają z nauki nowych umiejętności. Wy - zwanie postrzegają jako coś atrakcyjnego, jako szansę do zaprezentowania siebie i swoich kompetencji. Zawodnicy odporni psychicznie mają poczucie wpływu na własne ży - cie oraz własne reakcje. Potrafią zachować spokój pod pre - sją, w trudnych sytuacjach efektywnie zarządzają swoimi emocjami i są skoncentrowani na postawionych sobie ce - lach. Umiejętność bycia skupionym jest niezwykle ważna w sportach, w których warunki zewnętrzne mogą się zmie - niać (pogoda, zachowanie publiczności, rodzaj podłoża, głośna muzyka – czyli wszystko, czego można doświadczyć na arenach jeździeckich). Panowanie nad emocjami i stre - sem będzie równie ważne – koń od razu wyczuje nawet naj - mniejszą aktywację układu nerwowego u jeźdźca, co może mieć wpływ na jego dyspozycję. Odporność psychiczna ma ponadto kluczowe znaczenie dla sportowców, którzy bo - Fot. AdobeStock/Dzmitry 53 2/2023 H & B Z D R OW I E