Horse&Business 2/2023

obszaru kończyny, który jest odpowiedzialny za występo - wanie kulawizny. Czasami będzie to struktura zlokalizowa - na blisko kopyta, np. staw koronowy, a czasami powyżej, np. staw ramienny. W tym celu przeprowadza się znieczu - lenie diagnostyczne okołonerwowe lub dostawowe. Jeżeli zostanie ustalony konkretny odcinek kończyny i po znieczu - leniu kulawizna ustępuje, to należy doprecyzować diagnozę badaniami rentgenowskim, ultrasonograficznym lub przy pomocy rezonansu magnetycznego czy tomografu. Należy jednak zawsze pamiętać, że jeżeli występuje kulawizna du - żego stopnia, to najlepiej wykonać badanie RTG, żeby wy - kluczyć lub potwierdzić pęknięcie lub złamanie kości. Ocena w ruchu Jak już wspomniano, występują różne rodzaje i podziały kulawizn. Aby ocenić, na którą kończynę kuleje koń, trzeba obejrzeć go w ruchu, najlepiej w kłusie. Jest to podstawo - wy chód do oceny kulawizny. Oceniając kulawiznę kończyn Badanie ortopedyczne w ruchu przeprowadzane jest rutynowo na lonży, na kole i na wprost na podłożu miękkim i twardym. Należy mieć na uwadze, że kulawizna się nasila w trakcie badania na kole, gdy chora kończyna jest na zewnątrz, to bardzo często przyczyną zaburzenia ruchu jest mięsień międzykostny. Kończyna prawa piersiowa w trakcie obarczania, widoczna niestabilność okolicy stawu ramiennego, która sprawia wrażenie, jakby łopatka „odsuwała” się od kłody. Typowe dla porażenia nerwu nadłopatkowego (ang. sweeny) Fot. Radomir Henklewski piersiowych, należy oglądać konia od przodu, zwracając uwagę na głowę, ponieważ koń w momencie opierania chorej kończyny o podłoże próbuje ją odciążyć, podrywa - jąc głowę do góry. Jeżeli kulawizna dotyczy kończyn mied - nicznych, to konia obserwować należy od tyłu, zwracając uwagę na guzy biodrowe. Obowiązuje ta sama zasada, czyli jak koń stawia chorą kończynę na podłożu, to ją odciąża, co objawia się podnoszeniem lub podrywaniem guza biodro - wego prawego lub lewego w zależności od chorej kończyny. Stopień kulawizny Po stwierdzeniu, której kończyny dotyczy zaburzenie ru - chu, kolejnym etapem jest ustalenie stopnia kulawizny. Przeważnie stosuje się skalę sześciostopniową. Stopień 5/5 oznacza, że koń w ogóle nie obciąża kończyny. Kulawizna 4/5 występuje wtedy, gdy koń obciąża chorą kończynę co któryś krok. 3/5 kulawizna jest wyraźnie widoczna u konia poruszającego się w stępie, a 2/5 dopiero, gdy pacjent po - rusza się kłusem. Z kolei kulawizna 1/5 czasami bywa na - zywana „zaburzeniem ruchu”, a nie kulawizną. Oznacza to, że nie widać wyraźnej kulawizny, tylko nieznaczną zmianę w obciążaniu kończyny. Bardzo często musi być sprowo - kowana, czyli na przykład jest dobrze widoczna dopiero w określonych warunkach: tylko pod jeźdźcem lub tylko na wolcie, a na wprost nie występuje. Oczywiście 0/5 oznacza brak kulawizny. Określenie rodzaju Po stwierdzeniu, której kończyny dotyczy kulawizna, i ustaleniu jej stopnia określa się jej rodzaj. Można wyróżnić kulawiznę „z podparcia” i „z wykroku”. Kulawizna z podparcia występuje wtedy, gdy koń podrywa głowę lub guz biodrowy w momencie opierania kończyny w tak zwanej fazie podparcia kończyny. Najczęściej przy - 60 2/2023 H & B Z D R OW I E