Bezwzględnie konie sportowe, szczególnie w tzw. wysokim sporcie, powinny być badane częściej celem uniknięcia wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, szczególnie w okresie poprzedzającym ważne występy. Diagnostykę i leczenie należy przeprowadzać odpowiednio wcześniej, aby zapobiegać naruszaniu przepisów antydopingowych. Przebieg badania stomatologicznego Każda wizyta rozpoczyna się od przeprowadzenia wywiadu, który wnosi podstawowe informacje dotyczące pacjenta oraz rozszerza je o konkretne informacje dotyczące stanu klinicznego konia. Poznajemy stan obecny, ale ważna jest również retrospektywna ocena. Ważnym aspektem jest określenie oczekiwań jeźdźca względem naszej wizyty i związanych z nią działań (lub ich braku), co pomaga rozwiać wątpliwości, ale również nakreślić wstępny plan działania oraz potencjalne koszty z nim związane. Następnie możemy przejść do kolejnego etapu, którym jest badanie stomatologiczne konia. Ze względu na prawdopodobieństwo, że może zaistnieć potrzeba podjęcia działań na koniu poddanemu sedacji farmakologicznej, ok. 2-3 h przed wizytą należy ograniczyć lub wyeliminować podaż pokarmu, czasami wystarczy pusty padok, a w przypadku koni boksowanych zmniejszenie ilości siana, żeby nie jadł słomy (głównie w porach karmienia reszty koni w stajni). Zmniejszy to prawdopodobieństwo występowania powikłań z obszaru układu pokarmowego, które mogą wystąpić u konia poddanemu sedacji farmakologicznej. Rozpoczynamy od wizualnej oceny konia i jego stanu. Jednym z istotniejszych elementów jest ocena wzrokowa i palpacyjna symetrii oraz stanu mięśni, niekoniecznie bezpośrednio związanych z przeżuwaniem pokarmu, ale mogących wskazywać na patologie w obszarze głowy lub układu stomatognatycznego. Często pozwala ona na orientacyjne określenie strony, po której występuje problem, oraz przybliżonego czasu jej trwania. Precyzyjnej ocenie wizualnej oraz palpacyjnej poddawane są wielkość, kształt, symetria poszczególnych struktur głowy, a w szczególności mięśnie żuciowe, które mogą wskazywać na miejsce, stronę, stan nasilenia i czas występowania patologii. Niezwykle istotnym elementem jest palpacyjne badanie jamy ustnej na koniu niepoddanym sedacji farmakologicznej – pozwala to na ocenę obszarów trudno lub niedostępnych podczas oglądania jamy ustnej. Obserwacje kliniczne pozwalają śmiało stwierdzić, że ułatwiają (często wręcz umożliwiają) diagnostykę słabo wyrażonych zmian, które pomimo dużego poziomu istotności mogą być w momencie badania pominięte. Ostatnim etapem jest oglądanie jamy ustnej z wykorzystaniem odpowiedniego źródła światła, gdzie oceniane są kształt, kolor, regularność poszczególnych struktur oraz obecność, ilość, zapach i kolor występujących wydzielin. Efektywna współpraca Rola właściciela konia, jeźdźca, trenera, ale również obsługi stajennej jest w tym procesie istotna. Każdy z nich znajduje się w bliskich relacjach ze zwierzęciem w różnych obszarach jego funkcjonowania, a różny stopień wrażliwości i spostrzegawczości sprawia, że od każdego z nich można uzyskać ważne informacje wnoszące dużo do dalszych działań. Czasami z pozoru mało istotne lub nawet zabawnie brzmiące informacje mogą mieć ogromne znaczenie kliniczne. Długoletnia współpraca z trenerem lub jeźdźcem pozytywnie wpływają na szybkie i precyzyjne podejmowanie działań diagnostyczno-leczniczych. Niezbędnymi w tej relacji są otwartość na dzielenie się wiedzą i spostrzeżeniami lekarza weterynarii i gotowy do jej przyjmowania opiekun konia. Ten sposób postępowania w początkowej fazie wymaga większego nakładu energii oraz czasu, jednak sprawia, że w przyszłości oboje oszczędzają czas i pieniądze. Pierwsze objawy Wiele patologii w obszarze układu stomatognatycznego przebiega bez wyraźnych objawów klinicznych, co często Trudniejszy pacjent Jeżeli pacjent uniemożliwia wykonanie danych czynności lub zaistnieje potrzeba poszerzenia diagnostyki i wykluczenia obecności zmian patologicznych, należy się wspomóc sedacją farmakologiczną. Ze względu na stan zdrowia pacjenta lub chociażby harmonogram zawodów nie zawsze istnieje możliwość jej wykorzystania, dlatego wiedza i umiejętności w przeprowadzaniu czynności na tzw. koniu trzeźwym stanowią nieoceniony atut stomatologa weterynaryjnego koni. Fot. Piotr Łoś 52 2/2025 H & B zdrowie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz