Minimalne zapotrzebowanie dorosłego, lekko pracującego konia o masie 500 kg to od 400 do 450 mg żelaza na dobę. Dla konia w ciężkim treningu jest to od 500 do 650 mg. Jeden kilogram siana zawiera ok. 100 do 300 mg żelaza. Przy dziennym spożyciu 7,5 kg siana koń otrzymuje z niego od 750 do 2250 mg żelaza. Powyższe kalkulacje jasno pokazują, że dodatkowa suplementacja żelazem nie jest potrzebna. Przy bilansowaniu diet ilość żelaza wylicza się przede wszystkim po to, by określić, jak duża powinna być suplementacja cynku, miedzi i manganu. Bilans idealny Zbyt wysoki poziom żelaza w diecie zakłóca wchłanianie cynku i miedzi, co prowadzi do ich wtórnych niedoborów. Jest to szczególnie istotne zwłaszcza w kontekście cynku, którego niedobory u koni są wyjątkowo częste. W prawidłowo zbilansowanej diecie kluczowe jest nie tylko dostarczenie odpowiednich ilości mikroelementów, ale także zachowanie właściwych proporcji między nimi. Optymalny stosunek żelaza, miedzi, cynku i manganu (Fe : Cu : Zn : Mn) wynosi 4 : 1 : 3 : 3, choć w praktyce, przy wysokim poziomie żelaza w paszy, dopuszcza się zwiększenie tej proporcji do 10 : 1 : 4 : 4. Mangan zwykle występuje w paszach objętościowych w ilościach wystarczających, dlatego jego niedobory zdarzają się rzadziej. Z kolei cynk i miedź występują w ilościach niewystarczających do zbilansowania żelaza, nawet jeśli ich ilość w diecie wydaje się na pierwszy rzut oka wystarczająca. Co ważne, utrzymanie prawidłowej proporcji między żelazem, miedzią, cynkiem i manganem nie tylko wspiera prawidłowe wchłanianie tych pierwiastków, ale także pomaga częściowo ograniczyć nadmierne wchłanianie samego żelaza. Iron overload Choć termin ten jest dobrze znany doświadczonym dietetykom, wciąż nie funkcjonuje jako powszechnie rozpoznawany problem w żywieniu koni i nie doczekał się jednej, ugruntowanej nazwy w języku polskim. Iron overload, czyli nadmiar żelaza lub przeładowanie żelazem, to stan, w którym długotrwałe pobieranie zbyt dużych ilości żelaza prowadzi do jego kumulacji w organizmie. Przewlekłe narażenie na nadmiar żelaza skutkuje jego odkładaniem się w tkankach, przede wszystkim w wątrobie, w formie nierozpuszczalnej hemosyderyny. Z czasem to stopniowe nagromadzenie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Toksyczność żelaza Pojedyncza, bardzo wysoka dawka Fe może być wręcz śmiertelna, szczególnie dla źrebiąt. Znacznie częściej jednak toksyczność żelaza jest efektem jego stopniowego, wieloletniego kumulowania się w organizmie. 70 2/2025 H & B żywienie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz