HORSE&BUSINESS 3/2021

O peracja laparoskopii może być wykonywana w znieczuleniu zarówno miejscowym, jak i ogól- nym, pod narkozą wziewną. Zdecydowaną zaletą zabiegu, poza jego wysoką precyzją, jest niski stopień inwa- zyjności. To w konsekwencji minimalizuje odsetek kompli- kacji, znacznie poprawiając komfort zwierzęcia w okresie pooperacyjnym, oraz pozwala na szybszy powrót do pracy. Przygotowanie do operacji polega na ograniczeniu dostę- pu do paszy treściwej przez okres 24-36 godzin przed za- biegiem. Większość pacjentów kwalifikuje się na zabieg w sedacji (uspokojenie), na stojącym przytomnym koniu. Podawane są wówczas leki dożylne we wlewie ciągłym, podczas gdy pacjent jest przygotowywany do operacji w specjalnie zaprojektowanym poskromie. Po aseptycz- nym przygotowaniu pola operacyjnego chirurg wykonuje iniekcję środka znoszącego czucie skórne. W następnej kolejności pole operacyjne jest wyizolowane poprzez aplikację jałowych serwet chirurgicznych, a całość za- biegu jest wykonywana na sali operacyjnej w stosownym reżimie sanitarnym. Po wprowadzeniu pierwszego narzę- dzia jama brzuszna jest wypełniana gazem medycznym, zwykle dwutlenkiem węgla lub powietrzem, a następnie wykonywane jest badanie widocznych organów. W zależ- ności od typu zabiegu przez powłoki wprowadza się do- datkowe narzędzia, które umożliwiają manipulację bądź wykonanie wskazanych komponentów zabiegu – elek- trokoagulację tkanek, zakładanie szwów wewnętrznych bądź zszywek chirurgicznych. W przypadku zaistnienia potrzeby usunięcia tkanek korzysta się z toreb laparo- skopowych bądź morcelatora, który rozdrabnia i usuwa materiał na zewnątrz. Po zakończonym zabiegu narzędzia są usuwane, powłoki brzuszne zaszywane oraz nakładany jest opatrunek jałowy. Powrót do pełnej aktywności, w za- leżności od typu zabiegu, odbywa się po 4-12 tygodniach od dnia operacji. Do najczęstszych wskazań do operacji należą usuwanie jąder brzusznych u wnętrów, resekcja zmienionych nowo- tworowo jajników, elektywna resekcja normalnych jajników czy zamykanie przestrzeni śledzionowo-nerkowej. Rzadziej wykonywane jest zamknięcie wejścia do kanału pachwino- wego u ogierów z predyspozycjami do przepukliny pachwi- nowej w celu zachowania potencjału rozrodczego. Wśród pozostałych zabiegów należy wyszczególnić iniekcję prosta- glandyny do jajowodów, szycie uszkodzonej krezki jelitowej lub przepukliny przeponowej, resekcję ropni pokastracyj- nych czy obliterację wejścia do przedsionka torby sieciowej. Operacje wnętrostwa brzusznego Zabieg zwyczajowo jest wykonywany techniką klasyczną w znieczuleniu ogólnym poprzez eksplorację kanału pa- chwinowego bądź wykonanie cięcia przez powłoki brzuszne obok kanału pachwinowego. Identyfikacja opiera się na ba- daniu palpacyjnym tkanek i może skutkować trudnościami ze znalezieniem jądra. W rzadkich przypadkach jądro może być zmienione nowotworowo, przez co jego usunięcie staje się problematyczne, a zabieg inwazyjny. Operacja techniką laparoskopową umożliwia wizualizację jądra oraz powiąza- nych struktur. Na powrózek nasienny składają się naczy- nia, nerwy oraz nasieniowód. Przecięcie powrózka celem uwolnienia jądra przed jego usunięciem odbywa się pod pełną kontrolą wizualną, co zmniejsza ryzyko krwotoku z powodu zsunięcia się klasycznie stosowanych przewiązek naczyniowych. Prawdopodobnie najistotniejszym czynni- kiem przemawiającym za techniką laparoskopową jest brak ingerencji w powłoki brzuszne w okolicy pachwinowej, po- nieważ ewentualne zaszywanie pierścienia pachwinowego zewnętrznego lub rekonstrukcja powłok przy alternatyw- nym podejściu parainguinalnym może skutkować two- rzeniem blizny lub zrostów i w konsekwencji chroniczną anomalią ruchu kończyny, która może przypominać kula- wiznę. W przypadku laparoskopii na stojącym koniu cię- cia wykonywane są w słabiźnie w okolicy guza biodrowego, za ostatnim żebrem. Cięcie ma zaledwie ok. 7 cm i zwykle charakteryzuje się doskonałym efektem kosmetycznym. Zabieg ovariectomii Usunięcie jajnika (ovariectomia) jest zwykle wykonywane w przypadku zdiagnozowania guza jajnika. U klaczy najczę- ściej mamy do czynienia z występowaniem ziarniszczaków jajnika (granulosa cell tumor). Są to aktywne hormonalnie nowotwory, zwykle o niskim stopniu złośliwości, które sys- tematycznie zwiększają swoją objętość, osiągając pokaźne rozmiary – nawet do 30-40 cm średnicy. Powodują u kla- czy wyraźny dyskomfort lub nawracające objawy kolkowe. Równoczesna aktywność hormonalna powoduje zahamo- wanie fizjologicznego reprodukcyjnego cyklu hormonal- nego, bezpłodność oraz zaburzenia behawioralne, w tym niepokój, agresję czy nasiloną wokalizację. Usunięcie jaj- W zależności od typu zabiegu laparoskopii przez powłoki wprowadza się dodatkowe narzędzia, które umożliwiają manipulację bądź wykonanie wskazanych komponentów zabiegu 26 3/2021 H & B Z D R OW I E