Horse&Business 3/2023

W  tym nieustannie i coraz szybciej zmieniającym się świecie także nasz sport musi ewoluować. Ciągle zbierane doświadczenia, nauka i technologie wykorzysty - wane są dla zwiększenia bezpieczeństwa i zmniejszania ryzyka. Te same narzędzia pomagają nam lepiej rozumieć konie i polepszać ich dobrostan. Zmiany wynikają nie tylko z potrzeb formułowanych przez samo środowisko, ale także z konieczności potwierdzania licencji społecznej dla jazdy konnej. Jeśli porównać, jak współczesna nauka i technologie wykorzystywane są w innych dyscyplinach sportowych, można dojść do wniosku, że mamy wiele do nadrobienia. Oczywiście, specyfika jeździectwa sprawia, że badania nad sportowym treningiem koni prowadzone są częściej przez jednostki naukowe związane z zootechniką i wete - rynarią. Wyjątkowość jazdy konnej oznacza także, że jeśli chodzi o trenowanie ludzkiej części sportowego duetu, nie wszystkie rozwiązania można skopiować bezpośrednio z innych dyscyplin, ale obserwowanie rozwoju lekkoatlety - ki czy sportów zespołowych może być inspirujące i skła - niać do refleksji. Tak jak w wielu innych sportach, tak też w jeździectwie ugruntowany jest trening oparty na wydawaniu jasnych i bezpośrednich instrukcji przez szkoleniowca. Tradycja ta w przypadku jazdy konnej jest szczególnie silna ze wzglę - du na związek sportu ze szkoleniem wojskowym. Współczesne badania pokazują jednak, że istnieją inne, potencjalnie lepsze sposoby kształcenia. Dziś wiemy, że proces uczenia się jest dużo bardziej kompleksowy niż automatyczne wykonywanie prostych poleceń zgodnie z zasadą „rób, co ci każą”. Efektywność szkolenia może wzrosnąć, kiedy więcej jest uczenia się niż nauczania. Aktywne metody treningu zakładają naukę przez doświadczenie i zmianę roli trenera z osoby wydającej in - strukcje na moderatora, zadającego odpowiednie pytania i wspierającego zawodnika w poszukiwaniu odpowiedzi. Zyskujące na popularności w wielu dyscyplinach i kra - jach podejście wynikające z ograniczeń (constraints- -led approach) zakłada, że zawodnicy konfrontują się z ograniczeniami, które w uproszczeniu są wszystkimi czynnikami mogącymi wpływać na działania sportow - ca. Czynniki te dzielą się na trzy grupy: indywidualne ograniczenia fizyczne i psychiczne (wzrost czy nastrój), ograniczenia środowiskowe (np. podłoże, pogoda) i ograniczenia wynikające z postawionego przed nimi zadania (limit czasu lub przeszkoda). W jeździectwie te czynniki będą pomnożone przez fakt, że sportowemu wyzwaniu stawia czoła para koń-zawodnik. W WKKW liczba czynników będzie jeszcze większa, bo mamy do czynienia z trzema bardzo różnymi próbami sprawdza - jącymi wszechstronne umiejętności i elementy treningu. We wspomnianym podejściu rolą trenera jest takie zapla - nowanie szkolenia, które w czasie wykonywania zadań zapewnia różnorodność i wolność wyboru dla sportow - ców. Trening ma odtwarzać typowe problemy, z jakimi spotykają się sportowcy podczas zawodów, i zmuszać ich do podejmowania wyborów taktycznych w oparciu o informacje, ograniczenia czy doświadczenie. Zawodnik ma uczyć się rozpoznawać określone warunki, „czuć” sytuację i podejmować decyzję, jak zareagować w oparciu o to, czego doświadcza, a nie instrukcje z zewnątrz. ŻYJEMY W CZASACH ZMIAN Agnieszka Mossakowska Sędzia Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej FEI w WKKW Aktywne metody treningu zakładają naukę przez doświadczenie i zmianę roli trenera z osoby wydającej instrukcje na moderatora, zadającego odpowiednie pytania i wspierającego zawodnika w poszukiwaniu odpowiedzi. 90 3/2023 H & B F E L I E T O N