ROLA ZABURZEŃ REAKCJI OBRONNYCH MACICY W ROZRODZIE KLACZY Natura w niesamowity sposób zaplanowała co do każdego szczegółu mechanizmy wzrostu populacji. Od rytuałów godowych oraz specyficznego zachowania samicy w odpowiednim momencie cyklu do spłodzenia potomstwa, przez mechanizm transportu nasienia w drogach rodnych, sam proces zapłodnienia, a potem oczyszczania macicy po kryciu, a tym samym przygotowanie jej do przyjęcia zarodka i utrzymania ciąży, aż do cudu narodzin. Odpowiednie środowisko dla zarodka Wprowadzenie nasienia do macicy klaczy – czy to poprzez krycie naturalne, czy przez inseminację – jest niezbędną fazą do uzyskania ciąży. Plemniki niezbędne do zapłodnienia komórki jajowej klaczy zawieszone są w naturalnym rozrzedzalniku, jakim jest plazma nasienia. Po zdeponowaniu w macicy wędrują przez jajowody do bańki jajowodu, gdzie oczekują na zejście komórki jajowej. Plazma nasienia, która wykonała już swoje zadanie, pozwalające na doprowadzenie plemników do dróg rodnych samicy, jest już w macicy niepotrzebna. Natura i na to ma sposób. Nasienie wywołuje stan zapalny błony śluzowej macicy. Wydzielane są wtedy substancje prozapalne, które powodują napływ komórek fagocytarnych, takich jak neutrofile, makrofagi czy komórki dendrytyczne, które są pierwszą linią obrony, a ich zadaniem jest „posprzątanie” macicy z pozostałości po kryciu. Dzięki swoim zdolnościom chemotaksji znajdują one „ciała obce”, a następnie fagocytują je w obecności opsonin takich jak immunoglobuliny. Stan zapalny macicy po zdeponowaniu nasienia jest więc naturalnym zjawiskiem zachodzącym w odpowiedzi na kontakt z nasieniem. Dzięki niemu możliwe jest oczyszczenie wnętrza macicy z martwych plemników, plazmy nasienia oraz nabłonków i bakterii, które dostały się podczas krycia naturalnego lub inseminacji, aby przygotować odpowiednie środowisko dla schodzącego zarodka. Zaburzenie procesu zapłodnienia Niestety, u części klaczy dochodzi do zaburzenia tego procesu oczyszczania, a dokładnie brakuje sygnału do wyciszenia stanu zapalnego, kiedy spełni on swoją funkcję. Takie klacze nazywamy klaczami wrażliwymi i sugeruje się, że problem ten dotyczy nawet 15% klaczy, a stan ten nazywamy postanówkowym zapaleniem błony śluzowej macicy klaczy (PPBE – persistent post-breeding endomeFot. Tomasz Bąk Podstawą diagnostyki postanówkowego zapalenia macicy jest dokładne badanie ultrasonograficzne układu rozrodczego Często u wieloródek lub klaczy starszych, u których mechanizmy obronne macicy są zaburzone, może pojawić się postanówkowe zapalenie błony śluzowej macicy. Nieleczone może nie tylko spowodować brak ciąży, ale również przekształcić się w zakaźne lub przewlekłe zapalenie błony śluzowej macicy. lek. wet. Monika Skorupa, dr Anna Grabowska Anawet Kalisz 3/2024 51 H & B ZDROWIE
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz