oraz 6 dolnych. Jeśli podzielimy szczękę oraz żuchwę na dwie równe połowy, to wyniknie z tego, że każda z nich posiada po trzy siekacze. Jest to również podstawa do pełnego zrozumienia zwyczajowej dla terenów Polski nomenklatury zębów siecznych u koni (ale również innych gatunków zwierząt, a nawet ludzi). Pierwszy ząb sieczny to „cęgi”, drugi ząb sieczny to „średniak”, a trzeci to „okrajek”. Pomimo coraz rzadszego stosowania przedstawionej powyżej nomenklatury należy o niej wspomnieć, ponieważ może ona ułatwić komunikację w niektórych kręgach oraz jest wyrazem dbałości o nasze dziedzictwo kulturowe w tej materii. Przyjęty sposób numeracji Ogólnie stosowanym sposobem na oznaczanie poszczególnych zębów, w tym siekaczy, jest numeracja według Triadan. Zęby górne strony prawej konia rozpoczynają się od 1, zęby górne strony lewej od 2, zęby dolne strony lewej od 3, a zęby dolne prawe od 4. Odpowiednio pierwszy siekacz to 01, drugi 02 i trzeci 03. Na pierwszy rzut oka numeracja może się wydawać niezwykle skomplikowanym procesem, ale z wykorzystaniem „ściągi” zawartej w niniejszej publikacji może pomóc odczarować, a bardziej dociekliwym rozszyfrować napotkaną na swojej drodze fachową literaturę lub po prostu wypis pozostawiony przez lekarza weterynarii po wykonanym leczeniu. Harmonogram wyrzynania Siekacze stałe posiadają swoich prekursorów w postaci zębów mlecznych, które pod względem barwy i rozmiaru różnią się między sobą. „Mleczaki” są jaśniejsze i bielsze oraz o wiele mniejsze od zębów stałych. Istotną informacją dotyczącą siekaczy stałych jest fakt, że wyrzynają się od strony językowej zęba mlecznego (jakby wychodził nieco z tyłu zęba), co czasami sprawia wrażenie występowania patologii, szczególnie w sytuacji, gdy resorpcja i wymiana na zęba stałego nieco się przedłużają. Znajomość prawidłowego harmonogramu wyrzynania się zębów mlecznych oraz ich wymiany na zęby stałe pozwala z dosyć dużą precyzją określić wiek konia do mniej więcej 5.-6. roku życia. Czynność tę dawniej wykonywali lekarze weterynarii oraz właściciele koni. Pamiętać jednak należy o tym, że określanie wieku konia po zębach siecznych u koni powyżej 6. roku życia wiąże się z dużym marginesem błędu i należy traktować je jako metodę orientacyjną. Szczególnie teraz, w dobie rozbudowanej dokumentacji w postaci paszportu oraz zastosowania transponderów, traci na wartości. Z obserwacji klinicznych wynika, że proces wyrzynania się zębów mlecznych oraz ich późniejsza wymiana na zęby stałe u kucy (czasami też koni „lekkiej budowy”) mogą przebiegać nieco wolniej w porównaniu do koni o standardowych rozmiarach. Bardzo ważna jest (szczególnie historycznie) obecność rejestrów, które stanowią lejki szkliwa wypełnione cementem. Jest to istotne szczególnie w sytuacji fizjologicznej, bez komunikacji z miazgą zęba. Charakteryzują się one Przekroje zębów siecznych tych samych zębów na różnej głębokości − widoczna charakterystyczna zmiana kształtu, którą możemy obserwować u koni wraz z wiekiem W obecnych czasach siekacze są „oczkiem w głowie” stomatologów weterynaryjnych koni, którzy dbają o ich odpowiednią długość i odpowiednie kąty. Fot. 2 x Piotr Łoś 3/2025 55 H & B zdrowie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz