Presja wyniku Zachęcanie do refleksji czy dawanie dobrych rad, czyli jak skutecznie skorzystać z dialogu motywującego? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto zastanowić się, czy najczęściej mówimy: „Musisz walczyć”, „Nie możesz się poddawać”, czy jednak może lepiej zapytać: „Co ci kiedyś pomagało wrócić do formy? Jak wcześniej radziłeś sobie z trudnymi sytuacjami? Jakie masz zasoby, które mogą cię teraz wesprzeć?”. Tego rodzaju pytania aktywują pamięć o sukcesach i przypominają zawodnikowi o jego skuteczności w przeszłości. Dialog motywujący może pomóc zawodnikowi w przeformułowanie celu. „Jak możesz skupić się na procesie, a nie tylko na wyniku? Co zyskujesz, koncentrując się na rozwoju? Co dzieje się, gdy skupiasz się tylko na wyniku?”. Sportowcy, którzy znajdują radość w samym procesie treningowym, łatwiej radzą sobie z presją startową. Spadek zaangażowania a motywacja Zamiast formułować zarzuty o brak motywacji na treningach, warto zapytać o perspektywę zawodnika: „Co kiedyś sprawiało ci radość w treningu? Jak możemy to przywrócić?”. Tego rodzaju refleksje pozwalają zawodnikowi odzyskać poczucie sensu i pasji do sportu. Trenerzy, którzy w swojej pracy korzystają z dialogu motywującego, mogą zaobserwować u swoich zawodników większą samoświadomość celów i wartości, większe zaangażowanie w proces treningowy, mniejsze poczucie presji zewnętrznej, lepszą regulację emocji oraz radzenie sobie z trudnościami, większą odpowiedzialność za własne decyzje, a także trwalszą motywację niezależną od czynników zewnętrznych (np. wyników). Wskazówki dla trenerów Poniżej przedstawiono kilka wskazówek dla trenerów, którzy chcą zacząć korzystać z dialogu motywującego. Oto one: 1. Zapraszaj do refleksji, korzystając z pytań otwartych: „Co dla Ciebie znaczy sukces?”, „Co moglibyśmy zrobić, by zmienić obecną sytuację?” 2. Podkreślaj i wzmacniaj mocne strony: „Doceniam twoją konsekwencję”, „Widzę, że bardzo się starasz” 3. Pokazuj zawodnikowi, że go słuchasz, poprzez parafrazowanie jego wypowiedzi. Dzięki temu upewnisz się też, że dobrze rozumiesz perspektywę zawodnika: „Z tego, co mówisz, rozumiem, że masz wątpliwości, a jednocześnie bardzo ci na tym zależy” 4. Rób podsumowania i porządkuj wypowiedzi: „Aha, czyli chcesz zmiany, ale boisz się zaryzykować?” 5. Otwieraj rozmowę i zachęcaj do analizy: „Co sprawia, że ten cel jest dla ciebie ważny?”, „Jakie wartości chcesz realizować jako sportowiec?”, „Kiedy ostatnio czułeś dumę z tego, co zrobiłeś?” 6. Pamiętaj, że w trudnych momentach narzucanie zawodnikowi większej presji może powodować opór: „Musisz zacząć bardziej się starać!” zamień na „Co pomaga ci zmotywować się do pracy, kiedy jest ciężko?” 7. Pogłębiaj refleksję i analizę, korzystając z tak zwanych skali gotowości (posługując się np. skalą od 1 do 10): „Na ile w skali od 1 do 10 jesteś gotowy wprowadzić tę zmianę?”, „Dlaczego nie wybrałeś niższej liczby?”, „Co pomogłoby ci przesunąć się o jeden punkt wyżej?” Skuteczny trener XXI w. to nie tylko ekspert w zakresie techniki i wyszkolenia, ale także przewodnik wspierający rozwój psychiczny zawodnika. A korzystanie z dialogu motywującego może być właśnie przejawem filozofii pracy trenera. Pracy, w której centrum jest drugi człowiek. Gdzie fundamentami są wspieranie autonomii, sprawczości oraz samodzielności sportowca. Trenerzy, którzy chcą wprowadzić dialog motywujący do swojej praktyki, mogą zacząć od zmiany stylu rozmowy, w której najpierw pojawi się pytanie, a nie porada, a stawianie diagnozy poprzedzi próba zrozumienia perspektywy zawodnika, jego wartości oraz potrzeb. aa Fot. AdobeStock/bnorbert3 60 3/2025 H & B zdrowie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz