mięśniowo-szkieletowego u koni. Jedne z badań wykazało, że światło lasera może działać przeciwzapalnie poprzez hamowanie syntezy cytokin prozapalnych1. Z kolei inne badanie, obejmujące 12 koni rasy gorącokrwistej z uszkodzeniami bocznych gałęzi mięśnia międzykostnego, po czterech tygodniach terapii HILT odnotowało znaczną poprawę gojenia się zmian2. Kolejne doniesienia wykazały istotne zmniejszenie bólu, obrzęku i kulawizny po 15 sesjach terapeutycznych u koni z uszkodzeniami ścięgnowymi3. Natomiast w innych badaniach dotyczących koni z rozpoznaną chorobą zwyrodnieniową stawu stępu po dziesięciu sesjach HILT zaobserwowano redukcję bólu w obrębie stawu oraz widoczne zmniejszenie kulawizny4. Działanie termiczne Coraz więcej badań dokumentuje efekt fototermiczny terapii HILT u koni, czyli wzrost temperatury w tkankach poddanych działaniu promieniowania laserowego. Efekt ten jest jednym z kluczowych mechanizmów działania terapeutycznego. W warunkach klinicznych jednorazowa sesja HILT powoduje wyraźne i bezpieczne podniesienie temperatury powierzchni ciała od 2 do nawet 3,5°C, co potwierdza skuteczne przenikanie energii do warstw tkanek miękkich. Wzrost temperatury powierzchni ciała zaobserwowano m.in. w obrębie stawu stępu, ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego palców czy stawu skroniowo-żuchwowego. Istotnym czynnikiem wpływającym na siłę efektu cieplnego okazała się pigmentacja skóry – w obszarach silnie pigmentowanych efekt był wyraźniejszy. Dodatkowo, co jest szczególnie istotne w kontekście praktyki klinicznej, wykazano, że obecność sierści sprzyjała silniejszemu wzrostowi temperatury w polu zabiegowym. Oznacza to, że warstwa sierści może działać jak izolator termiczny, ograniczając utratę ciepła z powierzchni skóry. W związku z tym przy leczeniu przewlekłych urazów, aby uzyskać lepszy efekt termiczny, nie jest konieczne golenie pola zabiegowego, ponieważ jego naturalne pokrycie może wspomagać zatrzymanie energii cieplnej w tkankach. Wyniki powyższych badań wskazują również na bezpieczeństwo terapii – nie zaobserwowano działań niepożądanych ani dyskomfortu u zwierząt, nawet przy silnym działaniu termicznym. Dane te stanowią ważny krok w kierunku precyzyjnego dopasowywania parametrów HILT-u do indywidualnych cech anatomicznych i fizjologicznych konia, co może przełożyć się na większą skuteczność terapii. Bezpieczeństwo zabiegów Procedura wykonywania laseroterapii wysokoenergetycznej u koni jest stosunkowo prostym, ale precyzyjnym procesem. Jest to zabieg, który wykonuje lekarz weterynarii, zoofizjoterapeuta lub opcjonalnie właściciel konia po specjalnym przeszkoleniu przez wykwalifikowaną osobę. Osoba operująca głowicą lasera wysokoenergetycznego i pomocnik powinni mieć nałożone specjalne okulary ochronne. Promieniowanie laserowe może bowiem powodować uszkodzenia siatkówki, a nawet prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem. Miejsce terapeutyczne powinno się ogolić, aczkolwiek niegolone miejsce również poddaje się zabiegowi. Istotne jest, by pole zabiegowe było czyste, bez błota i piasku. Można wykorzystać wodę z mydłem do wstępnego przygotowania pola zabiegowego, by później odtłuścić miejsce 70-procentowym alkoholem. Jeśli występują zmiany skórne (strupy, blizny), powinny być omijane w trakcie zabiegu. Następnie przy użyciu specjalnej głowicy lasera z nakładką dystansującą emituje się skupioną wiązkę światła o określonej długości fali. Parametry lasera dobiera się indywidualnie, biorąc pod uwagę fakt ogolonego lub nieogolonego pola zabiegowego, pigmentację lub jej brak, wielkość pola zabiegowego oraz rodzaj tkanki poddawanej zabiegowi. Czas trwania sesji zależy od obszaru i problemu, zwykle trwa od kilku do kilkunastu minut. Liczba sesji również jest zależna od przypadku klinicznego, od reakcji pacjenta na wprowadzoną terapię oraz od stanu faktycznego danej kontuzji – faza ostra, podostra czy przewlekła. Bazą jest wykonanie kompletnego badania ortopedycznego, postawienie diagnozy i zdefiniowanie staW świetle dostępnych danych HILT wydaje się być nie tylko kolejnym narzędziem terapeutycznym, ale też realnym krokiem w stronę nowoczesnej, spersonalizowanej rehabilitacji koni. Fot. Paulina Zielińska 3/2025 67 H & B zdrowie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz