Horse&Business 4/2022

Współcześnie obserwujemy, jak prawo do wizerunku ewolu - uje i staje się produktem, którego sprzedaż potrafi przynieść wymierne korzyści finansowe. Zjawisko komercjalizacji wize - runku przeżywa swój intensywny rozwój, a wykładnia przepi - sów prawa stara się nadążyć za tym dynamicznym procesem. Zgoda na publikację Coraz częściej pojawiają się pytania: Czy można dowolnie fo - tografować innego człowieka i publikować jego wizerunek w mediach? Jak te zasady stosować do sportowca, który – bio - rąc udział w zawodach – ma przecież świadomość, że może zo - stać sfotografowany lub nagrany podczas swojego przejazdu? Czy zawsze musimy uzyskać zgodę na publikację wizerunku danego sportowca, czy może są sytuacje, w których o taką zgo - dę nie trzeba występować? A co można zrobić w sytuacji, gdy ktoś narusza nasz wizerunek? Postaram się dzisiaj pokrótce przybliżyć tę tematykę. Podstawowe regulacje dotyczące ochrony praw do wize - runku znajdują się w Kodeksie cywilnym oraz w Ustawie z 4 lu - tego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wize - runek jest również daną osobową i jako taki podlega ochronie wynikającej z przepisów RODO. Warto więc znać podstawowe zasady obowiązujące w tym zakresie, aby z jednej strony nie naruszać cudzego wizerunku, a z drugiej nie pozwolić innym na wykorzystywanie własnego wizerunku w sposób niezgodny z prawem. Nadal dość powszechnie panuje błędne przekona - nie, że jeżeli wykorzystamy zdjęcie, które ktoś inny udostęp - nił w Internecie, to nie naruszamy przepisów obowiązującego prawa. Wydaje nam się, że skoro ktoś zamieścił jakieś zdjęcie w przestrzeni publicznej, np. na jednym z portali społeczno - ściowych, to oznacza, że każdy może z takiej fotografii korzy - stać. Nic bardziej mylnego. Czym jest wizerunek? Wizerunek to utrwalony wizualnie zespół cech fizycznych cha - rakterystycznych dla danej osoby, pozwalający na jej rozpozna - nie. Do naruszenia prawa do wizerunku dojdzie tylko wówczas, gdy możliwa jest identyfikacja osoby uchwyconej w kadrze. I nie chodzi tutaj o rozpoznawalność danej osoby przez ogół odbiorców. Wystarczy, że postać ze zdjęcia jest w stanie roz - poznać nawet kilka osób – na przykład jej rodzina, przyjaciele, osoby z danego środowiska. Należy wyraźnie rozróżnić prawa autorskie do danego zdjęcia oraz prawa do wizerunku osoby, która na zdjęciu jest uwidoczniona. To są dwa zupełnie różne zakresy praw. Prawa autorskie do zdjęcia posiada osoba, któ - ra to zdjęcie wykonała, czyli najczęściej fotograf. I to on może decydować, czy i komu udostępnić daną fotografię, np. udzie - lając licencji. Jeżeli jednak na fotografii znajduje się wizerunek jakieś osoby, np. sportowca, to – aby móc legalnie korzystać z danego zdjęcia – dodatkowo potrzebna jest zgoda osoby uwiecznionej na fotografii. Co do zasady, rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgo - dy osoby na nim przedstawionej. Osoba widoczna na zdjęciu może dowolnie ograniczać zakres zezwolenia na rozpowszech - nianie swojego wizerunku bądź w ogóle tego zakazać. Zgoda może być udzielona w dowolnej formie, nawet ustnej, ale zde - cydowanie zaleca się pozyskiwanie zgody na piśmie, ponieważ w razie sporu taka pisemna zgoda stanowi dowód, że zezwo - lenie zostało udzielone. W przypadku zgody udzielonej ustnie osoba, która jej udzieliła, może zawsze zakwestionować sam fakt jej udzielenia lub zakres zgody, co często prowadzi do kon - fliktów. Osoba przedstawiona na zdjęciumoże dowolnie kształ - tować zakres zezwolenia na rozpowszechnianie jej wizerunku, np. zezwolić na publikację zdjęcia w określonym czasie, miej - scu (np. we wskazanej gazecie) czy w konkretnym celu. Wyjątki od przyjętej zasady Od wskazanej wyżej zasady obowiązku udzielania zgody na publikację wizerunku istnieją jednak wyjątki, tj. sytuacje, gdy uzyskanie zezwolenia na korzystanie z wizerunku nie będzie konieczne. Przepisy prawa autorskiego przewidują kilka ta - Wizerunek sportowca Wizerunek sportowca niesie za sobą duży potencjał ekonomicz- ny, o który warto zadbać i z którego warto umiejętnie korzystać. Komercjalizacja wizerunku sportowców jest intensywnie roz- wijającą się dziedziną i wykładnia obowiązujących przepisów prawa zmierza w kierunku coraz szerszej jego ochrony. Prawo do wizerunku ewoluuje i staje się niemal produktem, którego sprzedaż przynosi wymierne korzyści. Tym bardziej warto wie- dzieć, jakie zasady i przepisy obowiązują w tym zakresie, aby skutecznie chronić swoje dobro osobiste, jakim jest wizerunek. 74 4/2022 H & B P R AWO