z lodówki. Im silniejszy stan zapalny, obrzęk i ból, tym zimniejszą substancję stosujemy. Przykładowo po wytężonym wysiłku możemy zastosować wyłącznie glinkę, natomiast w przypadku silnego urazu mechanicznego odpowiedniejsze okażą się lód lub zamrożony żel-pad. Czas przyłożenia nie powinien przekraczać 10-15 min, po tym czasie może bowiem dojść do ekstremalnego wychłodzenia tkanek, a w konsekwencji do ich martwicy. Możemy zatem stosować przerwy w okładach, np. co 1,5-2 h. Warto zawczasu przygotowywać sobie zmrożone żel-pady i przechowywać je np. w lodówce, tak aby w awaryjnej sytuacji nie zostać zaskoczonym. Jeżeli jednak nie mamy dostępu do wymienionych pomocy, możemy po prostu posiłkować się kąpielą w rzece, zlaniem kontuzjowanego miejsca strumieniem zimnej wody z węża lub przyłożeniem butelki z lodowatą wodą. Stan przejściowy Następnym etapem, jaki przechodzi kontuzjowane miejsce, jest stan przejściowy, w którym to opuchlizna i ból zmniejszają się. W tym etapie, trwającym ok. 2-3 doby, stosujemy na przemian okłady zimne i ciepłe. Okłady zimne trwają maks. 15 min, następnie okłady ciepłe na maks. 5 min. Obserwujemy, czy opuchlizna nie powiększa się, a jeśli tak, wracamy do okładów zimnych. Naprzemienne stosowanie ciepła i zimna ma na celu „przepłukanie naczyń”. Z jednej strony działamy zimnem i obniżamy obrzęk i bolesność, a następnie przykładamy ciepło, które zmienia ciśnienie w naczy- niach, odżywia komórki i odprowadza metabolity i CO2. Faza przewlekła Po upływie trzeciej doby stan zapalny przechodzi w fazę tzw. chroniczną, inaczej przewlekłą. Opuchlizna, obrzęk i bolesność w większości powinny już zaniknąć. Możemy zatem pokusić się o stosowanie mniej ingerencyjnych środków rozgrzewających, np. wcierki czy maści. Zaletą tych produktów jest też to, że często zawierają substancje lecznicze przyspieszające leczenie. Tutaj stosować możemy także okłady parafinowe lub peloidowe (borowinowe). Parafina podczas zabiegu, zastygając, przechodzi w stan stały. Jej cechą charakterystyczną jest duża pojemność cieplna i małe przewodnictwo, co pozwala jej długo utrzymywać ciepło. W trakcie stosowania okładów parafinowych ciepło przenika głęboko do tkanek, podwyższając w znacznym stopniu ich temperaturę. Okłady z borowiny także fantastycznie działają termicznie na tkanki oraz powodują wzrost pocenia się i wydalenia z organizmu zbędnych produktów przemiany materii, posiadają kwasy huminowe i fulwowe, garbniki, żywice, woski, białka i cukry, które dodatkowo mają działanie rozluźniające, ściągające i przeciwzapalne. Pamiętamy jednak, że kiedy objawy nie mijają, koniecznie zgłośmy się do specjalisty. Zasady opisane wyżej mogą stać się nieocenione do momentu przyjazdu lekarza weterynarii lub zoofizjoterapeuty. W celu usprawnienia kuracji dodatkowo mogą oni zalecić terapię ultradźwiękami, magnetoterapię, światłolecznictwo i oczywiście terapię manualną. aa Wskazania do leczenia ciepłem • narządy ruchu (stłuczenia, krwiaki i urazy tkanek miękkich na 4.-5. dzień od urazu, po ustąpieniu odczynu zapalnego, stany pourazowe więzadeł i torebek stawowych w 2.-3. tygodniu po wystąpieniu urazu), • choroby zwyrodnieniowe stawów, • układ nerwowy (nerwobóle i zapalenia nerwów obwodowych, po ustąpieniu ostrego okresu porażenia nerwów, przykurcze mięśniowo-stawowe). Przeciwwskazania do terapii ciepłem • ostre okresy choroby, • niewydolność krążenia, • skłonności do krwawień, • choroba nowotworowa, • czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, • choroby ośrodkowego układu nerwowego. 75 4/2023 H&B ZDROWIE REKLAMA
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz