Węglowodany strukturalne i niestrukturalne Węglowodany w roślinach dzielimy na strukturalne i niestrukturalne. Strukturalne tworzą włóknistą część roślin i kryją się pod nazwami włókno surowe, włókno strawne, ADF, NDF itp. Natomiast węglowodany niestrukturalne – NSC (z ang. nonstructural carbohydrates) to źródło energii dla rośliny. Są to m.in. fruktany, cukry proste, skrobia i oligosacharydy. Z kolei pektyny, fruktany i beta-glukany zaliczane są do węglowodanów szybko fermentujących. Spotkać się jeszcze można z frakcją węglowodanów rozpuszczalnych w wodzie – WSC (water soluble carbohydrates), a należą do nich cukry proste i fruktany, przy czym NSC = WSC + skrobia. Od lat NSC stosowano do oceny i obliczania ilości cukru w diecie koni z zespołem metabolicznym lub chorobą Cushinga, jednak nie jest to zgodne z aktualną wiedzą. Węglowodany hydrolizujące HC (hydrolyzable carbohydrates) są aktualnie uważane za odpowiednie do oceny właściwości paszy dla koni z problemami metabolicznymi. Składają się na nie skrobia i cukry proste (ESC – ethanolsoluble carbohydrates). NSC >>> HC = SKROBIA + CUKRY PROSTE ESC Znacząca zmiana Powyższa zmiana wynika z faktu, iż tylko skrobia i cukry proste wpływają na poziom insuliny we krwi. Natomiast parametr NSC zawiera także fruktany, które na insulinę nie wpływają. Potwierdziło to badanie z 2012 r., w którym wykazano, że poziom insuliny wzrasta kilkukrotnie po podaniu glukozy, a nieznacznie po podaniu fruktozy czy inuliny, która jest fruktanem roślinnym. Wzrost insuliny był większy u koni, które przeszły ochwat, a także u koni żywionych sianem zamiast runią pastwiskową. W 2007 r. Crawford i wsp. przeprowadzili badanie, w którym podawali umiarkowaną dawkę fruktanów jedenastu kucykom i obserwowali zmiany w pH kału i produktach fermentacji. Odkryli, że pH i produkty fermentacji rzeczywiście się zmieniły, ale nic z tego nie znalazło odzwierciedlenia w badaniach krwi czy stanie zdrowia kucy. Bezpieczne węglowodany Węglowodany strukturalne dostarczają energii wolno uwalnianej. Są trawione w jelicie grubym przez bakterie bytujące w jelitach. Jednocześnie są dla owych bakterii źródłem pożywienia. W wyniku trawienia wytwarzane są lotne kwasy tłuszczowe, które organizm konia wykorzystuje jako źródło energii. Ten proces trawienia nie powoduje wzrostu poziomu glukozy czy insuliny we krwi. Takich węglowodanów dostarczają pasze zawierające spore ilości włókna strawnego i niską zawartość HC. Z kolei HC to cukry trawione przez enzymy trawienne w jelicie cienkim i od razu wchłaniane do krwioobiegu. Dlatego energia z nich pochodząca nazywana jest szybko uwalnianą. Proces ten powoduje wzrost poziomu glukozy i insuliny we krwi. Węglowodany złożone – fruktany Fruktany nie są cukrami sensu stricto, a węglowodanami złożonymi. Występują głównie w runi pastwiskowej, a ich poziom wzrasta szczególnie wiosną, a także podczas mrozów, suszy czy na krótko wygryzionych pastwiskach. Konie nie posiadają enzymów trawiennych niezbędnych do ich rozkładu, dlatego trawione są w końskim organizmie poprzez fermentację w jelicie ślepym i okrężnicy, podobnie jak węglowodany strukturalne i oligosacharydy. Zatem nie podnoszą poziomu insuliny we krwi. Ich nadmiar w diecie może być niebezpieczny w przypadku pobrania ich zbyt dużej ilości na raz, tak jak każdego cukru. Dochodzi wtedy do zaburzenia mikroflory jelit, co może mieć konsekwencje dla zdrowia koni. Pierwszymi objawami będą dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak biegunka czy objawy kolkowe. Ochwat związany z zaburzeniami trawienia w jelicie grubym występuje rzadko i za jego bezpośrednią przyczynę uważa się endotoksemię, której 98 4/2023 H&B ŻYWIENIE
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz