Horse&Business 4/2024

być świadomy, iż leczenie – szczególnie w przypadku zaawansowanych, zaniedbanych przez lata zmian – będzie bardzo czasochłonne i kosztowne. Kuracja wymaga dużego zaangażowania ze strony właściciela, ponieważ jego współpraca z lekarzem prowadzącym jest kluczowa dla skuteczności leczenia, a wszelkie odstępstwa na każdym etapie mogą zniweczyć sukces terapii lub ją znacznie przedłużyć. Metody leczenia W przypadku, w którym nie istnieje jedna uniwersalna metoda leczenia, ważne jest, żeby – biorąc pod uwagę wszystkie znane nam czynniki – tak dobrać schemat terapii, aby był on możliwy do przeprowadzenia i zapewnił największą skuteczność w danym, konkretnym przypadku. Trzeba jednak pamiętać, że często metody idealnej nie ma i każda wiąże się z pewnymi utrudnieniami. Stosowane obecnie metody leczenia to: - radioterapia – metoda bazująca na umieszczeniu radioaktywnego materiału w pobliżu sarkoida. Jest wysoce skuteczna, jednak koszty przeprowadzenia terapii są ogromne i dostępna jest tylko w kilku krajach na świecie (Niemcy, Francja). Ma zastosowanie przede wszystkim w przypadku zmian w trudnych lokalizacjach, takich jak okolice oczu czy bliskie sąsiedztwo stawów, jednak stosowane promieniowanie nie rozróżnia komórek nowotworowych od komórek zdrowych i możliwe jest wystąpienie skutków ubocznych, takich jak zmętnienie rogówki czy rozwój zaćmy, - chirurgiczna resekcja – przy zachowaniu odpowiedniej czystości chirurgicznej oraz bezpiecznego marginesu metoda ta daje dobre efekty, jednak nie jest możliwa do zastosowania we wszystkich lokalizacjach i we wszystkich rodzajach zmian. Sprawdza się przy dobrze odgraniczonych, małych sarkoidach, lecz nie powinna być stosowana w okolicy oczu, - laserowa resekcja – stosuje się ją, aby zmniejszyć ryzyko zanieczyszczenia rany komórkami pochodzącymi z guza w stosunku do chirurgii tradycyjnej, jednak w wielu przypadkach są niebezpieczne, szczególnie jeśli występują w okolicy oka i jamy ustnej, ponieważ ich inwazja może być bardzo rozległa. Sarkoidy guzowate często mogą występować w skupiskach. 4. Fibroblastyczne – sarkoidy z wyraźnie widocznym owrzodzeniem oraz wysiękiem, mogą być błędnie identyfikowane jako tkanka ziarninowa. Ten typ sarkoidów jest podatny na urazy, krwotoki oraz miejscowe infekcje. Podobnie jak w przypadku zmian guzowatych wyróżnia się dwa podtypy, rozróżniane w zależności od szerokości podstawy oraz uszypułowania zmiany. Sarkoidy, które rozwijają się w wyniku niecałkowitej resekcji chirurgicznej, najczęściej są sarkoidami fibroblastycznymi. 5. Złośliwe – inaczej nazywane agresywnymi, są najcięższą postacią choroby. Składają się z wielu częściowo owrzodzonych guzów i sznurów, zwykle o średnicy 2-5 cm. Sarkoidy złośliwe często rozwijają się w efekcie podrażnienia guza fibroblastycznego występującego najczęściej w okolicy łokcia, na fałdzie przed kością udową lub na policzku, rzadko spotyka się je w okolicy oczu. Rosną szybciej niż inne typy sarkoidów, naciekają wzdłuż naczyń limfatycznych oraz rozprzestrzeniają się do lokalnych węzłów chłonnych. 6. Mieszane – są to sarkoidy, które mogą zawierać każdy z opisanych wcześniej typów, najczęściej są to zmiany guzowate i brodawkowate. Obserwuje się je w pachwinach, pachach i na głowie. Większość spotykanych sarkoidów u koni zalicza się do tej grupy. Jeśli jeden z typów można uznać za dominujący, wówczas zmianę klasyfikuje się do konkretnej grupy, a gdy brak jest typu dominującego, uznaje się ją za zmianę mieszaną. Niezbędna diagnostyka Bez względu na rodzaj sarkoidów rokowanie w każdym przypadku jest ostrożne. Uważa się, że samoistna regresja jest bardzo rzadko spotykana, jednak według niektórych doniesień może dotyczyć 1/3 przypadków. Ponieważ nigdy nie wiadomo, czy mamy do czynienia z postacią agresywną, czy też nie, zawsze leczenie powinno być podjęte tak szybko, jak tylko zostanie postawione rozpoznanie. Na podstawie dostępnych danych literaturowych i własnego doświadczenia autorów uważa się, iż sarkoidy powinny być diagnozowane w oparciu o obraz kliniczny, bez pobierania z nich biopsji. Czynność ta zwiększa bowiem ryzyko rozprzestrzenienia się nowotworu oraz progresji do postaci agresywnej. Możliwe jest wykonanie badania PCR w celu wykrycia wirusa BPV w zeskrobinach, jednak biorąc pod uwagę fakt, że wirus występuje także na powierzchni zdrowych tkanek, metoda ta nie jest w 100% wiarygodna. Istnieje szereg opisywanych metod leczenia, jednak niestety nie istnieje jeden uniwersalny schemat. Każda z metod ma swoje ograniczenia, w przypadku postaci agresywnej istnieje tylko leczenie paliatywne. Leczenie zawsze powinno być podjęte w porozumieniu z lekarzem weterynarii, uwzględniając specyfikę konkretnego przypadku oraz możliwości techniczne przeprowadzenia kuracji (niektóre z opcji wymagają hospitalizacji w klinice). Bardzo ważne jest przedyskutowanie z właścicielem zwierzęcia spodziewanych efektów leczenia oraz jego przebiegu jeszcze przed rozpoczęciem kuracji. Właściciel musi Fot. Magdalena Sobuś 74 4/2024 H & B zdrowie

RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz