Funkcje pożytecznych mikrobów Bytujące w naszych jelitach, w żołądku i jamie ustnej pożyteczne mikroby mają znacznie więcej funkcji niż pierwotnie sądzono. Należą do nich: 1. Poprawa funkcjonowania układu trawiennego – bakterie jelitowe poprawiają perystaltykę jelit, pomagają trawić błonnik, a także dostarczają kwas masłowy, który stanowi energię dla jelit i utrzymuje prawidłowe pH w tym odcinku przewodu pokarmowego. 2. Modulacja układu immunologicznego – bakterie jelitowe odpowiadają za prawidłową barierę jelitową i modulują długość trwania stanów zapalnych. Długo toczące się stany zapalne mogą sprzyjać rozwojowi chorób metabolicznych czy autoimmunologicznych. 3. Wpływ na sen i nastrój – bakterie jelitowe wydzielają neuroprzekaźniki, które dają sygnał do mózgu o stanie jelit. Serotonina wytwarzana w dużej mierze przez bakterie jelitowe odpowiada za nasz dobry nastrój. Niektóre gatunki mogą produkować też GABA – neuroprzekaźnik o charakterze uspokajającym i działające nasennie Bifidobacterium longum. 4. Bariera przeciwko patogenom – do których należą: toksyny, pasożyty, wirusy i bakterie. Dodatkowo prawidłowa flora bakteryjna produkuje substancje antygrzybiczne i antywirusowe, m.in. interferon, lizozymy i surfaktanty. 5. Wsparcie trawienia laktozy. 6. Produkcja witamin z grupy B oraz witaminy K. 7. Wytwarzanie związków o charakterze neuropeptydów oraz hormonów, które regulują nasz metabolizm. Obecny styl życia wpływa bardzo niekorzystnie na skład gatunkowy naszej mikroflory. U wielu osób zamiast pożytecznych bakterii występują bakterie o charakterze patogennym, które mogą narobić sporo bałaganu w naszym zdrowiu. Kształtowanie odporności Jelita człowieka są miejscem, w którym gromadzi się około 75% komórek limfatycznych z całego organizmu, wchodzących w skład tzw. GALT (z ang. gut-associated lymphoid tissue, tkanka limfatyczna związana z jelitami). W jelicie komórki układu immunologicznego oddziałują i komunikują się ze znajdującymi się tam bakteriami. Dysbioza jelitowa wpływać może na rozwój przewlekłych stanów zapalnych. Długo utrzymujące się wysokie poziomy cytokin zapalnych mogą skutkować rozwojem insulinooporności, która często utrudnia redukcję wagi i osiągnięcie wymarzonej sylwetki. Wysoki poziom cytokin zapalnych, tj. TNFalpha, wpływa także hamująco na neurony oreksyny, których działanie związane jest z dobrym nastrojem czy odpowiednim poziomem energii i motywacji w ciągu dnia. Neurony te regulują także apetyt. Pod wpływem stanów zapalnych ich aktywność jest ograniczona, w związku z tym mamy mniej energii, brak chęci na trening i większy apetyt. W ten sposób bakterie jelitowe mogą korzystnie lub niekorzystnie modulować funkcjonowanie układu immunologicznego, np. wpływając na ilość prozapalnych i przeciwzapalnych cytokin. Tak powstała koncepcja, że podanie probiotyków może korzystnie wpływać na odporność sportowców. Suplementacja probiotykami W literaturze naukowej możemy znaleźć badania, które dowiodły zmniejszoną zapadalność na infekcje po wprowadzeniu suplementacji probiotykami. Szczepy, które badali różni naukowcy pod tym kątem, to: • L. rhamnosus LLG ATCC 53103 – podawane w napoju mlecznym przez 12 tygodni grupie maratończyków zwiększyło o kilka liczbę dni, kiedy biegacze czuli się zdrowi, • L. fermentum VRI-003 PCC – podawane grupie aktywnych osób zmniejszyło o 31% obciążenie chorobami u mężczyzn, ale nie u kobiet. U kobiet nastąpił również znacznie mniejszy wzrost ilości L. fermentum w kale. Trudno jest znaleźć fizjologiczne wyjaśnienie kwestii, dlaczego kobiety nie odpowiedziały na suplementację, • B. lactis Bl-04 – podawane grupie aktywnych osób zmniejszyło liczbę infekcji górnych dróg oddechowych o 27% w porównaniu do placebo, • B. bifidum G9-1, B. longum MM-2 – podawane grupie zawodników rugby w badaniu krzyżowym zmniejszyło liczbę dni z infekcjami górnych dróg oddechowych prawie o połowę, jednak ich dotkliwość pozostała bez zmian. Możemy wnioskować, że stosowanie probiotyków ma korzystny wpływ na odporność sportowców – zmniejszają liczbę dni treningowych straconych na infekcje. Wpływ probiotykoterapii na wydolność startową Coraz częściej dyskutuje się o wpływie niektórych probiotyków na wydolność sportową. Rozważa się przede wszystkim wpływ probiotyków na wydolność w trzech mechanizmach: • poprzez poprawę funkcjonowania układu pokarmowego, szczególnie poprzez zmniejszenie dolegliwości żołądkowo- -jelitowych oraz zmniejszenie przepuszczalności jelitowej, • korzystne modulowanie funkcjonowania układu immunologicznego i dzięki temu zmniejszenie infekcji wirusowych i bakteryjnych, szczególnie górnych dróg oddechowych, które często dotykają sportowców wytrzymałościowych, Najczęstsze przyczyny zaburzeń mikroflory jelitowej u sportowców • stres, • chroniczny stan zapalny na skutek intensywnych treningów, • nieodpowiednia dieta (wysokoprzetworzona, bogata w fermentujące produkty, zbyt obfita w błonnik lub białko), • nadużywanie leków, • brak snu. 80 4/2024 H & B żywienie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz