Interdyscyplinarne podejście do leczenia ścięgien W każdej niemal stajni zamieszkuje najmniej kilka koni, które aktualnie bądź w przeszłości borykały się z problemami ścięgnowymi czy więzadłowymi. Najczęściej dotyka on koni wierzchowych, w każdym właściwie wieku, głównie aktywnych sportowo. Problem dotyczy przede wszystkim ścięgien zginaczy palca: powierzchownego i głębokiego oraz mięśnia międzykostnego, który jest funkcjonalnie więzadłem. Dr Inż. Malina Brzozowska zoofizjoterapeuta, chiropraktyk, hirudoterapeuta oraz ratownik zwierzęcy Ścięgna są włóknistymi pasmami tkanki łącznej, które działają jak przedłużenie mięśnia, przyczepiając je do kości i przenosząc siłę skurczu mięśniowego, co umożliwia ruch. Więzadła natomiast mają podobną budowę histologiczną, natomiast łączą kości stanowiące staw, zapewniając jego stabilność i ograniczając jego nadmierne ruchy. Wyraźne objawy Uszkodzenie ścięgna czy więzadła rzutuje na cały organizm konia, a co za tym idzie, na całe jego użytkowanie. W przypadku zmian zwyrodnieniowych dezorganizacja morfologii tkanki prowadzi do degradacji właściwości mechanicznych. Następuje wydłużenie opóźnienia elektromechanicznego i to są sygnały odbierane nie tylko przez obwodowy układ nerwowy, ale przede wszystkim przez centralny system nerwowy. Mamy więc do czynienia ze zmienioną aktywnością mięśniową i wcześniejszą ich preaktywacją (przygotowanie do wysiłku). Bardzo często są to objawy, których w początkowej fazie jeździec czy właściciel konia nie zauważy, ponieważ poprzez kontrolę układu nerwowego dochodzi do adaptacji. Cały organizm przystosowuje się do zmian związanych z uszkodzeniem ścięgna czy więzadła. Zmiany mogą się prezentować w innych częściach kończyn i przejawiać się jako różnego rodzaju kompensacje. Taki pacjent to koń, który nie jest w stanie być normalnie użytkowany i ma wiele problemów dysfunkcyjnych. Uszkodzenia ścięgien czy więzadeł najlepiej podzielić – z punktu widzenia zarówno diagnostyki, przebiegu, jak i późniejszego leczenia – na ostre i przewlekłe. Najczęściej ostry uraz to bardzo duże lub całkowite zerwanie ścięgna czy więzadła. Objawy są wyjątkowo wyraźne: od kulawizny, czasem tylko lekkiej do bardzo intensywnej, do zmian w biomechanice chodu, zmian ciepłoty tkanki w danej okolicy, obrzęku, silnej bolesności, niechęci do palpacji. Do diagnostyki w pierwszej kolejności wystarcza badanie fizykalne. Natomiast do uszczegółowienia problemu nieodłączna staje się konieczność przeprowadzania badania ultrasonograficznego, w którym widać brak ciągłości i chaotyczny przebieg włókien, często krwiak i obrzęk tkanek. Na podstawie obrazu jesteśmy w stanie stwierdzić stopień i rodzaj uszkodzenia, a także zmian echogeniczności tkanki. Rezonans magnetyczny rzadko ma zastosowanie diagnostyczne do większości ostrych zerwań, jest natomiast kluczowym badaniem w przypadkach przewlekłych problemów. Problemy przewlekłe Sporym problemem diagnostycznym i terapeutycznym są przewlekłe dolegliwości ścięgien i więzadeł. Pasmo włókniste, które uległo zwyrodnieniu, wcale nie jest usztywnione, wręcz przeciwnie, jest bardziej podatne. W budowie morfologicznej ścięgna czy więzadła, które uległo degeneracji, zauważamy więcej komórek niż w normalnym ścięgnie, a także większe unaczynienie. Ścięgna są unaczynione, ale nieznacznie, a tutaj widzimy hiperwaskularyzację (dużą ilość naczyń krwionośnych). Organizm reaguje w ten sposób, chcąc dostarczyć do tej okolicy krew z naczyń, która zapewni odżywienie. Widzimy również zmiany kolagenowe – więcej kolagenu typu trzeciego w stosunku do typu pierwszego. W miejscu degeneracji obserwujemy zgrubienie ścięgna lub więzadła. Degeneracja włókien kolagenowych obniża sztywność i zwiększa podatność tkanki, która pracuje we właściwy sposób, gdy jest sztywniejsza. Badania terenowe potwierdziły silne powiązanie wieku i aktywności fizycznej z częstością występowania urazu ścięgien u koni. Jedną z możliwych przyczyn widocznej utraty 44 4/2025 H & B zdrowie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz