nę warunków środowiskowych, w których koń przebywa. Wielokrotnie właściciele nie są w stanie obiektywnie ocenić warunków środowiskowych, co wynika z konieczności przyjrzenia się wielu detalom, na które normalnie nie zwraca się uwagi. W drugim etapie wizyty lekarz weterynarii przechodzi do badania klinicznego, które powinno być przeprowadzone w miejscu znanym, niepowodującym dodatkowego stresu pacjenta. Pierwszym ocenianym parametrem jest liczba oddechów. Pomiaru dokonuje się, stojąc obok konia i obserwując ruchy klatki piersiowej. Kolejnymi krokami są dokładne obejrzenie konia, ocena symetrii, zwłaszcza w obrębie głowy, omacywanie dostępnych do badania węzłów chłonnych, sprawdzenie zabarwienia błon śluzowych i czasu wypełniania naczyń kapilarnych. Niezmiernie istotny jest również pomiar temperatury wewnętrznej ciała. Następnie, już za pomocą stetoskopu, osłuchiwany jest układ oddechowy (tchawica, płuca) oraz oceniana jest praca serca. W przypadku koni, które są dużymi zwierzętami, często z grubą warstwą tkanki tłuszczowej, osłuchiwanie samo w sobie nie jest wystarczające do postawienia diagnozy, jednak wszelkie wykryte patologie mogą uzupełnić obraz uzyskany w całym procesie diagnostycznym. Na podstawie wyników badania klinicznego lekarz podejmuje decyzję o przeprowadzeniu kolejnych kroków diagnostycznych, których kolejność w dużym stopniu uzależniona jest od wstępnego rozpoznania. Nie zawsze będzie istniała konieczność przeprowadzenia wszystkich z wymienionych poniżej badań. Badania krwi Badania krwi (morfologia, podstawowe parametry biochemiczne i białka ostrej fazy) powinny być wykonywane regularnie i powtarzane zawsze przy wystąpieniu niepokojących objawów. Ułatwia to nie tylko diagnozę, ale również późniejszy monitoring skuteczności leczenia, zwłaszcza w przypadkach chorób infekcyjnych. Coraz częściej, podobnie jak u ludzi, u koni diagnozowane są alergie środowiskowe, które nasilają lub odpowiadają za objawy kliniczne. Warunkiem do uzyskania wiarygodnego wyniku jest brak leczenia glikokortykosteroidami w ostatnich kilku tygodniach. W przypadku potwierdzenia alergii dobre efekty daje rozpoczęcie odczulania. Badania obrazowe: USG i RTG płuc Badania obrazowe są nieinwazyjne, mogą być wykonywane nawet u koni w ciężkim stanie, nie wymagają bowiem podania premedykacji. W badaniu ultrasonograficznym obrazuje się linię opłucnej oraz wszelkie zaburzenia na jej powierzchni (fot. 1 i 2). Badanie to jest złotym standardem m.in. w diagnostyce pleuropneumonii, czyli wysiękowego zapalenia płuc i opłucnej. Wskazaniem do wykonania badania USG płuc są m.in: historia wystąpienia objawów oddechowych lub gorączki po długotrwałym transpor- cie, nawracające epizody gorączki oraz niespecyficzne objawy i obraz badania klinicznego, sugerujące rzadziej występujące patologie. W niektórych przypadkach na podstawie obrazu klinicznego i obrazu ultrasonograficznego z dużym prawdopodobieństwem można postawić wstępne rozpoznanie i wdrożyć leczenie przed uzyskaniem wyników badań laboratoryjnych (m.in. zakażenia źrebiąt coccus hoagii, dawniej equi). Badanie ultrasonograficzne może również pomóc w diagnostyce porażenia krtani oraz ocenie ewentualnych patologii niedostępnych do omacywania węzłów chłonnych. Zdjęcia rentgenowskie klatki piersiowej wykonuje się u koni zdecydowanie rzadziej niż u mniejszych gatunków zwierząt, wynika to z ograniczeń sprzętowych. U dużych, otyłych koni niezbędne jest użycie aparatów rentgenowskich o dużej mocy, które nie są urządzeniami przenośnymi. Wskazaniem do zdjęć RTG płuc są problemy chroniczne, związane z pogorszeniem się ogólnego stanu konia (wychudzenie, apatia). Badanie to jest pomocne w diagnostyce nowotworów oraz niektórych chorób śródmiąższowych płuc. Warto jednak pamiętać, że 1 2 Fot. 2 x Radomir Henklewski Widoczna (strzałka) konsolidacja podopłucnowa Fizjologiczny obraz opłucnej u dorosłego konia Fot. AdobeStock/kubikactive 4/2025 49 H & B zdrowie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz