znaczenie indywidualnego progu mleczanowego. Jest to punkt, powyżej którego organizm konia zaczyna pracować głównie w oparciu o metabolizm beztlenowy, co prowadzi do szybkiego zmęczenia i przeciążenia organizmu. Szczególne znaczenie ma analiza tętna w odniesieniu do prędkości, która dostarcza informacje o adaptacji organizmu do obciążenia i pozwala wyznaczyć indywidualny próg wysiłkowy, a tym samym przedstawia dane nieosiągalne przy klasycznej obserwacji wizualnej. Kolejnym istotnym parametrem jest czas powrotu tętna do wartości spoczynkowej po zakończonym wysiłku. W praktyce trenerzy wykorzystują ten wskaźnik do oceny gotowości konia do kolejnych sesji treningowych: • szybki spadek tętna po zakończonym galopie to znak dobrej kondycji i efektywnej regeneracji, • wolniejszy powrót do normy może sygnalizować przemęczenie, początek infekcji albo zbyt intensywny plan treningowy, • nietypowe reakcje serca w określonych fazach treningu bywają pierwszym ostrzeżeniem o ewentualnych problemach kardiologicznych. Dzięki przenośnym urządzeniom trenerzy mogą śledzić nie tylko bieżące parametry, lecz także ich zmiany w czasie. Dane tego typu są trudne do oceny „gołym okiem” i nie jesteśmy w stanie dostrzec subtelnych różnic, które mogą okazać się kluczowe w ocenie konia. To właśnie analiza trendów jest najbardziej wartościowa – pozwala zauważyć spadek formy, zanim będzie on widoczny na torze czy parkurze. Długość kroku, rytm, biomechanika Oprócz tętna i prędkości nowoczesne czujniki mierzą także parametry biomechaniczne: długość kroku, częstotliwość, symetrię ruchu i dynamikę przyspieszeń. Analiza danych kinematycznych umożliwia wczesne wykrycie niewielkich asymetrii, które najczęściej zwiastują rozwój przeciążenia aparatu ruchu lub kontuzji. Badania naukowe udowodniły, że ocena biomechaniki układu ruchu z wykorzystaniem czujników (akcelerometrów, sensorów czy czujników IMU) i wykrycie subtelnych odchyleń w równowadze ruchu często pojawia się nawet na kilka tygodni przed wystąpieniem klinicznych objawów kulawizny. Analiza biomechaniki staje się coraz częściej narzędziem diagnostycznym, które wspiera decyzje weterynarzy i fizjoterapeutów: Podobnie jak w sportach ludzkich, takich jak kolarstwo czy lekkoatletyka, systematyczna analiza obciążeń wysiłkowych umożliwia indywidualizację planów treningowych. U koni sportowych dodatkowym aspektem jest fakt, że uraz często oznacza długą przerwę w treningach lub nawet koniec kariery. Z tego względu wdrażanie rozwiązań opartych na danych staje się nie tylko narzędziem wspierającym wyniki sportowe, ale również wyrazem troski o ich dobrostan. Współczesna technologia pomiarowa, dzięki swoim małym rozmiarom i niewielkiej wadze, stała się elementem codzienności w wielu stajniach wyścigowych i sportowych na całym świecie. Dzięki niej powstają obszerne bazy danych parametrów fizjologicznych i biomechanicznych, które nie tylko wspierają decyzje trenerów i lekarzy weterynarii, lecz także stanowią podstawę badań naukowych zajmujących się fizjologią wysiłku koni. Dlaczego warto gromadzić dane? Każdy koń jest inny. Nawet w obrębie jednego rodowodu mogą wystąpić ogromne różnice w tempie rozwoju, tolerancji obciążeń czy zdolności regeneracyjnych. Regularne zapisywanie parametrów treningowych pozwala: • śledzić progres od pierwszych miesięcy pracy, • wykrywać subtelne oznaki zmęczenia lub problemów zdrowotnych, • porównywać wyniki w czasie i podejmować decyzje na podstawie faktów, a nie tylko intuicji, • planować starty w danym sezonie i odpowiednio dozować obciążenia treningowe. Warto pamiętać, że gromadzone dane nabierają wartości dopiero w dłuższej perspektywie. Pojedynczy pomiar nie daje pełnego obrazu. Dopiero zestawienie wielu tygodni czy miesięcy treningów pokazuje realne trendy. Serce jako centrum informacji Serce konia jest niezwykle wydajnym organem, a jego reakcje na obciążenia treningowe mogą być cennym wskaźnikiem kondycji. Jednym z najważniejszych wskaźników jest tętno. Jego pomiar w trakcie wysiłku dostarcza informacji o reakcji układu sercowo-naczyniowego na obciążenie i koreluje z maksymalnym poborem tlenu (VO₂max). W badaniach naukowych wykazano, że korelacja pomiędzy tętnem a stężeniem mleczanów we krwi umożliwia precyzyjne wyWspółczesna technologia pomiarowa, dzięki swoim małym rozmiarom i niewielkiej wadze, stała się elementem codzienności w wielu stajniach wyścigowych i sportowych na całym świecie. 4/2025 71 H & B zdrowie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz