50 Nr 1/2025 POZIOM WYŻEJ Terapia ogrodnicza oparta na uważności poprawia wyniki terapeutyczne poprzez aktywację przywspółczulnego układu nerwowego, sprzyjając relaksowi, redukując stres, łagodząc objawy lęku i depresji. Pełne zaangażowanie się w prace ogrodnicze pomaga pozostać w chwili obecnej, przerywając cykl rozmyślań i zmartwień, które często towarzyszą stresowi i niepokojowi. Uważność sprzyja akceptacji własnych myśli i emocji bez osądzania, co pomaga skuteczniej przetwarzać emocje i zarządzać nimi, prowadząc do poprawy stabilności emocjonalnej i zmniejszonej reaktywności. Pielęgnowanie roślin oraz obserwacja ich wzrostu wywołuje przede wszystkim pozytywne emocje: radość i satysfakcję, co wspiera dobre samopoczucie. WYKORZYSTANIE ROŚLIN ZIELARSKICH W HORTITERAPII OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ Grażyna Zawiślak, Katedra Warzywnictwa i Zielarstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Rośliny zielarskie używane są zazwyczaj na co dzień w celach przyprawowych, leczniczych i kosmetycznych. Jednak coraz częściej sięgają po nie hortiterapeuci, którzy w sposób świadomy i konsekwentny włączają je w proces terapeutyczny. Nie wszystkie rośliny zielarskie można wykorzystać w hortiterapii. Rośliny z rodziny Apiaceae (np. lubczyk ogrodowy, arcydzięgiel litwor), Asteraceae (np. rumianek pospolity, nagietek lekarski, wrotycz pospolity), Rutaceae (ruta zwyczajna) powodują fotouczulenia w kontakcie z człowiekiem, podczas słonecznej pogody, połączonej z wysoką temperaturą powietrza. Dlatego, niekiedy w okresie letnim, wymienione gatunki roślin nie powinny być wykorzystywane podczas realizacji celów terapeutycznych zarówno poprzez hortiterapię czynną, jak i bierną. Ważnym elementem w hortiterapii jest odpowiedni dobór gatunków roślin aromatycznych (zawierających olejek eteryczny) do pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Zioła pachnące mogą być odbierane jako bodźce pobudzające (np.zapach mięty, kopru włoskiego) lub wyciszające (np. lawenda, melisa).Ale aromat niektórych roślin może kojarzyć się z przykrymi doświadczeniami życiowymi, dlatego na początku terapii celowe jest obserwowanie reakcji uczestników na określony zapach. Rośliny zielarskie ze względu na efektowne kwiaty, np. dziewanna wielkokwiatowa, jeżówka purpurowa, lawenda wąskolistna, nagietek lekarski, szałwia lekarska, mogą służyć do zakładania rabat dekoracyjnych przez osoby z lekką i umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną w ramach hortiterapii czynnej, zaś dla uczestników ze znacznym i głębokim upośledzeniem umysłowym będzie to doskonałe miejsce do hortiterapii biernej. Kompozycje ziół w ogrodach oraz w pojemnikach na tarasach lub w pomieszczeniach można wykorzystać do celów edukacyjnych, zapoznając uczestników terapii z wyglądem roślin przyprawowych, ich aromatem, smakiem oraz wykorzystaniem kulinarnym. Istotnym elementem w terapii osób z niepełnosprawnością intelektualną jest używanie suszonych, pachnących ziół (np. majeranek, cząber, oregano, bazylia) do sporządzania maseł ziołowych lub woreczków zapachowych (z lawendą, miętą, szałwią). Rośliny zielarskie mają duży potencjał wykorzystania w hortiterapii. Jednak każda aktywność oparta na ziołach, skierowana do osób z niepełnosprawnością intelektualną, powinna uwzględniać indywidualne potrzeby uczestników terapii. TERAPIA PRZYŁÓŻKOWA JAKO JEDNA Z FORM KOMUNIKACJI MIĘDZYLUDZKICH Maria Pisklewicz, Dom Pomocy Społecznej Biały Kamień, Wałbrzych Misją placówki jest stałe podnoszenie komfortu życia mieszkańców, zapewnienie podopiecznym poczucia bezpieczeństwa, własnej wartości i społecznej przydatności, jak również integracja ze społecznością lokalną. Celem jest całodobowe zaspokojenie potrzeb bytowych, opiekuńczych i wspomagających dla wszystkich mieszkańców, zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami życia społecznego oraz określonymi standardami. Placówka jest nową instytucją zapewniającą całodobową opiekę dla 30 mieszkańców w wieku od 60 lat. Wszyscy mieszkańcy są osobami z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym i znacznym. Są to osoby po udarach, amputacjach kończyn dolnych, z zaburzeniami typu demencja i mające inne towarzyszące schorzenia niepozwalające samodzielnie funkcjonować w dotychczasowym środowisku. Ważną formą działania jest hortiterapia, a dla mieszkańców o ograniczonej mobilności indywidualna hortiterapia przyłóżkowa. Mieszkańcy czekają z utęsknieniem na wiosnę! Kiedy nastaje ta pora, zajęcia terapeutyczne, w tym z hortiterapii, realizowane są na świeżym powietrzu – sadzenie pomidorów, kapusty i innych warzyw, gry i zabawy, przesadzanie roślin domowych, dyskusje na temat wspomnień związanych z ogrodem. POZYTYWNE STARZENIE SIĘ? NATURALNIE! HORTITERAPIA DLA SENIORÓW I ŚRODOWISK MIĘDZYPOKOLENIOWYCH Olga Oskierko, psycholog, psychogerontolog Fundacja Centrum Edukacji Gerontologicznej Pozytywne starzenie się – mimo że koncept ten bezpośrednio dotyczy konkretnej grupy wiekowej, to powinien on znaleźć się w centrum zainteresowania nas wszystkich, bo i któż nie
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz