Lider Biznesu. Ogrodniczy Magazyn Branżowy 51 POZIOM WYŻEJ chciałby zostać zdrowym, szczęśliwym seniorem w przyszłości? Kto nie chciałby, żeby otaczały go osoby starsze z wysokim poczuciem zadowolenia z życia? Hortiterapia może być doskonałym narzędziem do osiągnięcia tego stanu. Gerontolodzy i psycholodzy od lat analizują czynniki, które sprawiają, że starość może być okresem pełnym satysfakcji i poczucia zadowolenia z życia. Jedną z klasycznych teorii jest koncepcja pomyślnego starzenia się Rowe i Kahna, która zakłada istotność trzech elementów: małego prawdopodobieństwa choroby, wysokiego poziomu funkcjonowania fizycznego i poznawczego oraz aktywnego zaangażowania w życie. Kolejną ciekawą analizą rzucającą światło na to, jaki może być klucz do pozytywnej starości, jest koncepcja tzw. niebieskich stref. Grupa badaczy zajmująca się długowiecznością pod kierownictwem Dana Buettnera przeanalizowała czynniki łączące społeczności tzw. niebieskich stref, czyli obszarów na świecie, gdzie znacząco wyższy jest odsetek osób długowiecznych o wysokim poczuciu jakości życia. W 5 takich społecznościach zlokalizowanych na całym świecie zidentyfikowano cechy wspólne, gdzie poza kwestiami dotyczącymi diety i naturalnego ruchu na pierwszy plan wysuwają się kwestie związane z więziami, przynależnością oraz posiadaniem wyższego celu. Współczesna nauka zwraca coraz większą uwagę na wagę czynników związanych nie tylko ze zdrowiem fizycznym, ale z szeroko pojętym dobrostanem obejmującym także sferę psychiczną i społeczną, postulując koncepcję rozwoju przez całe życie. W praktyce codziennej działalności fundacji Centrum Edukacji Gerontologicznej, której misją jest twórcze działanie na rzecz pozytywnego starzenia się seniorów obecnych oraz tych przyszłych, hortiterapia często staje się narzędziem, które pozwala wprowadzać i wzmacniać wiele spośród wyżej wymienionych aspektów, które sprzyjają pozytywnemu starzeniu się. Działania hortiterapeutyczne pozytywnie wpływają na: • cel, bycie potrzebnym, wzmacnianie więzi z innymi i poczucie przynależności (poprzez np. działania międzypokoleniowe: wolontariat ogrodowy, ukazywanie starości jako wartości przez dzielenie się wiedzą i doświadczeniem seniorów z młodszymi); • zdrowe nawyki, także żywieniowe, oraz naturalny ruch; • zaangażowanie w życie, ciekawość świata (poznawanie nowych technik i poszerzanie wiedzy, np. seedbombs, kwiatowe obrazy, farbowanie toreb naturalnymi barwnikami kwiatowymi); • dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne (rośliny jako narzędzie edukacyjne, np. motyw przewodni w treningach pamięci, spacery uważności). Hortiterapia jest preferowanym przez osoby starsze narzędziem terapeutycznym. Dlaczego? Dla większości rośliny i obcowanie z nimi to naturalny i lubiany przez nich temat. Nie wzbudza on oporu, ponieważ jest uniwersalny, nie bazuje na abstrakcyjnych pomocach, a na materiale znanym i wzbudzającym przyjemne wrażenia estetyczne. Podczas pracy z roślinami aktywowane są różne zmysły (multisensoryczność). Ponadto często senior już ma znaczącą wiedzę dotyczącą np. ogrodu, co zwiększa jego poczucie kompetencji i pewność siebie w działaniu. Podsumowując, hortiterapia stanowi wspaniałe narzędzie terapeutyczne do pracy ze zróżnicowanymi grupami seniorów, a także może stanowić naturalny pomost łączący pokolenia i budujący zdrowe nawyki wspierające każdego na jego drodze do pomyślnego starzenia się. PRZYSZŁOŚĆ HORTITERAPII W LOKALNEJ SPOŁECZNOŚCI Michał Szała, Gospodarstwo Ogrodnicze Szała, Poznań W obliczu szybkiego postępu technologicznego, urbanizacji i degradacji środowiska konieczność powrotu do natury jest coraz bardziej pilna. Hortiterapia i tradycyjna medycyna różnią się metodami, a ich efektywność jest zróżnicowana w zależności od kontekstu. Badania naukowe wykazały korzyści z hortiterapii, takie jak redukcja stresu i poprawa funkcji poznawczych. W lokalnych społecznościach hortiterapia integruje mieszkańców, wzmacnia więzi społeczne i poprawia jakość życia. Ludzki organizm jest przystosowany do życia w naturze, co potwierdzają zarówno historyczne, jak i współczesne badania. Od XVIII wieku korzyści zdrowotne płynące z kontaktu z naturą są coraz bardziej doceniane, co zaowocowało rozwojem hortiterapii. W Polsce ogrody terapeutyczne zaczęły powstawać w pierwszej dekadzie XXI wieku i zyskują na popularności, integrując systemy zdrowotne i społeczne. Prognozy zdrowotne na rok 2050 wskazują na wzrost chorób sercowo-naczyniowych, neurodegeneracyjnych, cukrzycy typu 2, nowotworów oraz chorób psychicznych. Hortiterapia może wspomagać leczenie tych schorzeń, zmniejszając stres, poprawiając funkcje poznawcze i promując aktywność fizyczną. W kontekście zmian klimatycznych hortiterapia może również wspierać migracje klimatyczne, integrując nowe społeczności poprzez wspólne działania ogrodnicze. Polska ma duży potencjał w rozwijaniu hortiterapii dzięki swoim zasobom naturalnym i tradycjom. Integracja hortiterapii z systemami opieki zdrowotnej, edukacją i przestrzeniami społecznymi może przyczynić się do zdrowszej przyszłości. Wzorce z krajów takich jak Japonia, Korea Południowa, USA, Wielka Brytania i Szwajcaria mogą być adaptowane do polskich realiów. Hortiterapia ma szansę odegrać coraz większą rolę w systemach opieki zdrowotnej na całym świecie, promując zdrowie, wspierając społeczności i chroniąc środowisko. < Oprac. i zdjęcia: dr Piotr Łuczak
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz