LIDER BIZNESU 3/2020

39 Lider Biznesu. Ogrodniczy Magazyn Branżowy w różnych skalach, a nie jako zinstytucjonalizowany proces ujęty w określone ramy prawne”. Zielona Infrastruktura po- siada wspólne cechy z takimi pojęciami, jak: Zielony System, Zielona Struktura, Systemy Przyrodnicze Miasta [2, 8] czy Systemem Błękitno-Zielonej Infrastruktury. Koncepcja ZI wykształciła się w latach 90. XX w. w Stanach Zjednoczonych, choć już w XIX wieku ważnym krokiem było zaproponowanie przez wybitnego architekta krajobrazu F.L. Olmsteda połączenia parków miejskich wykorzystując tzw. Parkwaye – drogi parkowe, krajobrazowe bulwary. Parkwaye stały się bodźcem tworzenia Greenwayów, czyli sieci wielofunkcyjnych ciągów zieleni, powszechnych w USA, kształtowanych w oparciu o bieg wody i ciągów eko- logicznych. Koncepcja ZI mocno czerpie z wcześniejszych teorii kształtowania krajobrazu [10]. ZI została opisana w dokumentacjach Komisji Europejskiej jako narzędzie o szerszym niż tylko ochrona przyrody za- kresie działania, stanowiąc multifunkcjonalne narzędzie za- pewniające zachowanie usług ekosystemowych [2, 5]. Jako usługi ekosystemowe należy rozumieć zarówno funkcje śro- dowiska i zachodzące w nim procesy. Rozważanie koncepcji usług ekosystemowych pozwala na określenie produkcji lub rezultatów procesu oraz zakłada zmierzenie wartości zaso- bów lub innych świadczeń dostarczanych przez środowi- sko i wyrażenie tych wartości w pieniądzu. Można wskazać następującą klasyfikację usług: zaopatrzeniowe, regulujące, wspomagające, kulturowe. Zidentyfikowanie usług ekosys- temowych i szacowanie ich wartości może stanowić istotny wkład w proces planowania przestrzennego [7]. Plany koncepcji Zielonej Infrastruktury powinny być reali- zowane przez władze gmin w postaci ogólnego projektu, którego zapisy będą miały zastosowanie w studium uwa- runkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego czy miejscowych planach zagospodarowania przestrzen- nego. Polskie samorządy wykazują duże zainteresowanie ideą ZI. Dowodem może być „Projekt optymalnego układu zielonej infrastruktury na obszarze Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego” z 2014 roku czy wprowadzenie przez wo- jewództwo pomorskie i warmińsko-mazurskie zapisów o ko- nieczności kształtowania systemu Zielonej Infrastruktury w planach zagospodarowania przestrzennego [5]. Należy pamiętać, że proces programowania koncepcji ZI jest przedsięwzięciemwieloetapowym i długofalowym, któ- ry może trwać kilka lub kilkanaście lat. Opiera się na kluczo- wych zasadach: f f Działanie w kontekście. Dostosowanie działań projekto- wych do uwarunkowań, wytycznych i potrzeb danego miejsca. Każdy projekt ZI będzie się różnił w zależności od rozległości, kształtu, funkcji, skali. Można wyróżnić różne skale: lokalna (zadrzewienia śródpolne, łąki, ogrody, cmentarze, parkingi, rzeki), regionalna (duże kompleksy lasów, łąk, Obszary Natura 2000, parki narodowe), konty- nentalna (łańcuchy górskie, doliny dużych rzek, wybrzeża morskie). f f Zachowanie wielofunkcyjności. Łączenie różnych funkcji: rekreacja, retencja wody, filtracja, siedlisko roślin lub zwie- rząt. f f Łączność. Tworzenie systemów powiązań między na- turalnymi elementami a społecznością (poszczególny- mi osobami oraz na poziomie np. gmin lub organizacji) i innymi programami ochrony. Połączenia mogą czasem dotyczyć odmiennych stron, jak np. ochrona przyrody i wzrost zamożności społeczeństwa. f f Rozwój danego obszaru. Prognozowanie dalszej ekspan- sji tkanki miejskiej. Zachowanie istniejących połączeń między zbiorowiskami jest korzystniejsze niż tworzenie nowych. f f Partycypacja społeczna. Stała współpraca różnych śro- dowisk naukowych (np. biolodzy, architekci krajobrazu, geografowie itp.) interesariuszy i wszystkich zaintereso- Zdj. 2. Realizacja projektu Via Verde wmieście Meksyku [6] Dzisiejsze miasta stoją przed szeregiem wyzwań, takich jak zmiany klimatu i ich konsekwencje w postaci anomalii klimatycznych, powodzi, osuwisk czy susz.