56 Nr 3/2025 trendy ogólnych wytycznych bazujących na fizjologii, ale pomagają uzyskać określone efekty. Dlaczego tniemy drzewa Młode drzewa sadzone w celach ozdobnych najczęściej wymagają cięć pomocnych w uzyskaniu docelowej formy, starsze bieżących prac dla ich zachowania przy zakładanym poziomie bezpieczeństwa dla otoczenia lub innych celów człowieka. Współczesna arborystyka ogranicza cięcia do niezbędnych, a jeśli są konieczne – do minimalizowania ich skutków dla drzewa. Widać to w wytycznych dla arborystów, np. Europejskim Standardzie Cięć Drzew. Co do zasady cięcia żywych części korony zawsze są stresem dla drzewa, ograniczają jego powierzchnię asymilacyjną i tym samym osłabiają także korzenie. Wykonuje się je jednak zwykle z uwagi na cele inne niż dobro drzewa tak, by realizowały nasze ludzkie potrzeby, nasze zamierzenia dla drzewa lub spełniały potrzeby innych organizmów, np. gatunków chronionych. Cięcia drzew wymuszane są także prawem sąsiedzkim (o tym pisaliśmy we wcześniejszych artykułach), a także unikaniem/likwidowaniem kolizji z infrastrukturą (np. liniami napowietrznymi) czy innymi drzewami. Czasem wiążą się także ze zmianą zagospodarowania danego terenu czy jego otoczenia. Niektóre cięcia są uwarunkowane kulturowo lub gospodarczo (jak głowienie wierzb na paszę dla zwierząt albo odroślowe formy w produkcji). Cięcia martwych części drzewa do niedawna traktowane były jako konieczne dla „estetyki drzewa” lub ze względów sanitarnych. Obecnie rozumiemy, że obecność martwych konarów jest korzystna dla starych drzew, a i zaczynamy doceniać ich malowniczość. Podobnie jak cięcia części żywych obecnie coraz częściej usuwamy martwe tylko z uwagi na bezpieczeństwo dla otoczenia, zachowując suche gałęzie i konary, jeśli są stabilne. Z Europejskiego Standardu Arborystycznego „Cięcie Drzew” Drzewa przycina się najczęściej w celu: • dostosowywania formy poszczególnych drzew do ograniczeń wynikających z przestrzeni, w której rosną (np. zapewnianie skrajni drogi lub odstępu między gałęziami drzewa a budynkiem), • podnoszenia wartości estetycznej drzewa i jego otoczenia, • zachowywania wartości biologicznej drzew i ich określonych cech (mikrosiedlisk), • zapobiegania odrzucaniu przez drzewo gałęzi, które mogłyby spowodować szkody dla ludzi i mienia, • ograniczania ryzyka upadku całego drzewa lub jego części, • ograniczania do minimum kolizji między drzewami a sąsiadującymi z nimi elementami infrastruktury (np. liniami energetycznymi, budynkami itp.), • usuwania tych części drzew, które zostały zaatakowane przez szkodniki lub choroby. Wszystkie te cele tworzą wspólnie ogólnie zdefiniowany „pożądany model” drzewa. Cięcie cięciu nierówne Współczesne standardy proponują odmienny od tradycyjnych ujęć układ klasyfikacji cięć. Jego podstawą jest uznanie, że drzewa o pokroju półnaturalnym w różnych fazach życia wymagają odmiennego podejścia. Drzewa młode lub drzewa z koroną tymczasową to te, które już przyjęły się, ale wymagają formowania korony dla przystosowania do infrastruktury (skrajni drogi, budynków).
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz