48 Nr 4/2023 Własnoręczny zbiór nasion to zanikająca umiejętność, prawie jak kowalstwo albo szewstwo. Rolnicy i ogrodnicy od dekad kupują gotowe, kwalifikowane nasiona. Jeszcze tylko Lasy Państwowe prowadzą zbiór diaspor generatywnych drzew i krzewów. Nawet w ogrodach botanicznych i arboretach ubywa nasion z własnych zbiorów i bezgotówkowej, tradycyjnej wymiany przez Index Seminum na rzecz zakupu gotowych z centrów ogrodniczych. TEKST I ZDJĘCIA: Fundacja Kwietna POZIOM WYŻEJ Przybywa za to świadomych miłośników kwietnych łąk chętnych do nauki samodzielnego zbioru nasion. Zarówno z własnych warzyw, jak i z dzikich kwiatów i ziół leczniczych z okolicznych lasów, łąk i mokradeł. WCZEŚNIEJSZE PRZYGOTOWANIE TO POŁOWA SUKCESU Zaplanujmy najpierw, jakie właściwie nasiona będziemy zbierać. I po co. Gdzie i jak. Drugi etap planowania zbioru obejmuje gromadzenie najważniejszych wytycznych nt. biologii pożądanych przez nas gatunków i odmian. Trzeba wiedzieć, czy odmiana jest historyczną czy nowoczesną, w tym heterozyjną. Jakie ma rozmieszczenie i status prawny oraz stanowisko chronione jako rezerwat lub park narodowy. Warto odpowiedzieć sobie na wyliczone niżej pytania: • Kiedy owoce dojrzeją na danym stanowisku? Stanowiska tego samego gatunku w tym samym państwie mogą mocno różnić się terminem zbioru. • Jak interesujące nas rośliny wyglądają w momencie zbioru? Bo w atlasach i albumach prezentuje się gatunki w momencie kwitnienia. Jedynie nieliczne atlasy pomologiczne ukazują owoce różnych odmian. W kluczach często w ogóle nie ma ilustracji lub są mocno schematyczne. • Czy zbiór będzie wymagał jakichś zezwoleń właścicieli lub dzierżawców terenu, jeżeli poruszamy się po cudzych posiadłościach? Można legalnie zbierać nawet dzikie gatunki z rezerwatów i/lub prawem chronione w danym państwie, o ile uzyska się wcześniej konieczne zgody urzędowe. W Polsce wydaje takowe RDOŚ lub GDOŚ. • Jak rozpoznać, że owoce są gotowe do zbioru? • Jak trafimy na trudno dostępne stanowiska, a potem bezpiecznie wrócimy do auta/schroniska ze zbiorami? To ważne w przypadku pozyskiwania dzikich gatunków z naprawdę odludnych miejsc typu: bagna, gęste puszczańskie lasy, wysokie góry, pionowe skałki czy strome klify nadmorskie. Przydaje się GPS, kompas, mapy, przede wszystkim wcześniejsze doświadczenie z wypraw. • Jakie odmiany i gatunki musimy wysiać NATYCHMIAST po powrocie do ogrodu? A jakie możemy zabezpieczyć i przechowywać nawet całe lata? Wtedy jednak dobrze jest od razu je oczyścić i zabezpieczyć, zwykle podsuszyć, ewentualnie zamrozić po wysuszeniu. Zbiór nasion z natury: przegoń wiatr, ubiegnij mrówki, wyprzedź ptaki
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz