56 Nr 4/2024 TRENDY Wnętrze pnia rozłożone przez grzyby staje się pożywieniem dla drzewa dzięki nowym korzeniom tzw. przybyszowym, którymi pobiera ono potrzebne mu związki organiczne. Jak widać, niemal każda cecha specyficzna dla starego drzewa daje dużą wartość przyrodniczą, z której korzysta nie tylko ono samo, ale też całe otoczenie. STARE DRZEWO TO NIE TYLKO WARTOŚCI PRZYRODNICZE, ALE TEŻ UŻYTKOWE, KULTUROWE I SPOŁECZNE Cześć starych drzew mimo wieku zachowuje pełne wartości użytkowe: wiąże CO2, pomaga oczyścić powietrze, retencjonuje wodę, ocienia i chłodzi w lecie, daje owoce. Zanim wejdą w fazę sędziwą, te usługi są znaczące i można je nawet wycenić w pieniądzu. Istnieją systemy pomocne w takiej wycenie, np. kalkulatory i-Tree obliczające m.in. ilość węgla związanego przez drzewo. W tym sensie drzewa czasem traktowane są jako składnik majątku trwałego, jak budynki czy inne obiekty na posesji. Przy czym nie zawsze te wartości użytkowe są w ich przypadku najważniejsze. Co jeszcze zatem stare drzewo daje nam jako posiadaczom ogrodu? Jeśli cenisz różnorodność biologiczną, ptaki w ogrodzie i zapylacze – odpowiedź już jest oczywista. Ale poza walorami przyrodniczymi stare drzewa są też nośnikiem innych wartości. Tworzą – często razem z elementami architektury – historię danego miejsca, świadcząc o losach działki/domu, właścicieli czy mieszkańców. Stare drzewo buduje wizerunek właściciela, uznawanych wartości, estetyki, odpowiedzialności, pozycji. Trend na wstawianie do ogrodów starych drzew oliwnych może być motywowany budowaniem wizerunku. Ze starym drzewem często związane są rodzinne anegdoty, fotografie czy obyczaje. Jedna z moich znajomych od ponad 30 lat corocznie robi zdjęcia całej rodziny pod jabłonką w ogrodzie przed domem. Widzi w tym zapis powiększania rodziny, rozwój dzieci, zmiany swoje i swoich bliskich. Inny kupił działkę ze starymi zabudowaniami oraz dużymi drzewami, ale nowy dom zaprojektował i zbudował z recyklingowanych materiałów dość blisko jednego z nich (choć z dbałością o ochronę korzeni), tak by uzyskać wrażenie starego dworku otoczonego drzewami od wieków. W obu przypadkach stare drzewo stało się elementem życia bieżącego, towarzysząc mu i wzbogacając. Własna historia starego drzewa pozwala poznać i zrozumieć dawne wydarzenia (np. wojny), uszkodzenia (np. ślady burz albo otarć po zawieszonej huśtawce dziecka) czy klimat (susze czy mrozy). Może ono stać się obiektem inspiracji do poszukiwania czy rozwoju wiedzy w różnych dziedzinach, nie tylko biologii. Każde drzewo – również stare – współtworzy także krajobraz, może być zatem ważnym elementem kompozycji w ogrodzie. Architekci krajobrazu często lubią pracować z czystym terenem, który mogą urządzić w pełni na nowo, ale prawdziwi mistrzowie zachowują i wykorzystują istniejące elementy, w tym stare drzewa, wiedząc, że są one zasobem nieodtwarzalnym w perspektywie życia klienta, a nawet wielu pokoleń. Mając stare drzewo w ogrodzie, wartości te zachowujemy także dla potomnych. Warto pamiętać, że stare drzewa są także nośnikiem unikalnej puli genowej – to że dotrwały do współczesności, świadczy o ich dużej odporności na czynniki środowiskowe, a może też o pewnym szczęściu. I jedno, i drugie warto wpierać, pozwalając drzewu trwać i się rozmnażać. Stare jabłonie pozostawione w wiejskim ogrodzie mogą nadal pełnić funkcje użytkowe, ale są też świadectwem historii miejsca
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz