LIDER BIZNESU 5/2022

62 #OgródNaWidelcu – Skąd się wzięły truskawki? Nie wyobrażamy sobie czerwca bez truskawek. A jeszcze 300 lat temu ta - kich dużych, soczystych truskawek, jakie znamy, nie było nawet na świecie! Truskawka to stosunkowo młody „wynalazek” i w porównaniu z innymi ro - ślinami gości na naszych stołach dość krótko. Historia jej powstania jest fa - scynująca. Zapraszamy więc na truskawkową historyczną podróż z wątkami naukowymi i szpiegowskimi. TRENDY P ierwsze kroki w uprawie poczynili Francuzi, któ - rzy w XIV w. zaczęli uprawiać w swoich ogrodach poziomki pospolite ( Fragaria vesca ) wykopane w lesie. To nie od nich wywodzą się jednak truskawki, tylko ze skrzyżowania dwóch innych gatunków pozio - mek. Tu mała dygresja genetyczno-nazewnicza, aby czy - telnicy mogli zrozumieć, co i jak. Poziomka, jaką możemy spotkać w naszych lasach, to Fragaria vesca . Truskawka po łacinie to Fragaria ×ananassa – poziomka ananasowa. Znaczek × przed nazwą gatunkową wskazuje, że roślina jest tzw. mieszańcem międzygatunkowym. W przypadku truskawki skrzyżowanie nastąpiło pomiędzy dwoma gatunkami poziomek zza Atlantyku: poziomką wirginij - ską ( Fragaria virginiana , matka) i poziomką chilijską ( Fra- garia chiloensis , ojciec). Wracając do historii, jak wspomnieliśmy, najpierw zaczęto uprawiać poziomki pospolite. Po nich w XVI w. przyszła kolej na poziomki wysokie ( Fragaria moschata ). W XVII w. z amerykańskiej Virginii została sprowadzona do Europy poziomka wirginijska ( Fragaria virginiana ). Ten gatunek wyróżniał się odpornością na mróz, ale owoce miał drobne jak pozostałe poziomki. DZIEŁO PRZYPADKU Przełom nastąpił na początku XVIII w., kiedy to francuski szpieg (!) w 1714 r. przywiózł z Chile do Francji poziomkę chilijską ( Fragaria chiloensis ), która co prawda nie była mro - zoodporna i miała mniej kwiatów, za to kwiaty były większe i dawały większe owoce. Teraz można by się spodziewać, że sprytni francuscy hodowcy skrzyżowali dwa gatunki, aby połączyć ich cechy. Prawda jest taka, że te dwa gatunki skrzyżowały się same, kiedy były uprawiane obok siebie. Niestety nie wiadomo, kiedy dokładnie to nastąpiło, a bardzo możliwe, że kilku hodowców otrzymało takie „krzyżówki” niezależnie. W każ - dym razie przyjmuje się, że truskawka powstała w połowie XVIII w., bo informacje o truskawce znaleźć można w dziele TEKST I ZDJĘCIA: dr Joanna Gałązka i dr Jakub Garnis, edukatorzy roślinni, twórcy projektu Zrób To Z Nami Online „Historia naturalna truskawek” z 1766 r., autorstwa znanego botanika Antoine Nicolas Duchesne. Samo udane skrzyżowanie dwóch gatunków to nie był jesz - cze koniec prac. Pałeczkę przejęli Anglicy, którzy prowadząc dość zawiły proces hodowli, otrzymali ostateczną wersję tru - skawki i szereg jej odmian. WĄTEK POLSKI Ciekawa jest również historia uprawy truskawek na Kaszu - bach. Kaszëbskô malëna jest produktem tradycyjnym chro - nionym prawem.Truskawki zostały sprowadzone na Kaszuby na początku XX w., ale dokładna i jedna wersja tej historii nie jest znana. Pomimo sporów w tej materii, faktem jest, że sprzyjające warunki glebowo-klimatyczne sprawiły, że