LIDER BIZNESU 6/2022

Lider Biznesu. Ogrodniczy Magazyn Branżowy 61 TRENDY dość krótkiego funkcjonowania opisujących je pojęć. Na przykład termin downcycling po raz pierwszy został użyty w roku 2002 w publikacji „Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things”. Co w wolnym tłumaczeniu można oddać jako „Od kołyski do kołyski: czyli jak stworzyć nowy sposób wytwarzania rzeczy”. Po latach określenie „cra - dle-to-cradle” stało się sposobem projektowania i pro - dukcji przedmiotów w taki sposób, by po zakończeniu ich użytkowania, zgodnie z koncepcją zrównoważonego rozwoju i gospodarki cyrkularnej, można je było włączyć do ponownego obiegu. Niestety to wciąż pojęcie niszowe, znane bardziej ludziom z branży niż szerszym kręgom spo - łecznym. Choć czasem możemy spotkać się też z próbami certyfikacji procesów i oznaczeniami produktów two - rzonych w oparciu o tę koncepcję. Autorzy wspomnianej przełomowej publikacji to amerykański architekt William McDonough i niemiecki chemik Michael Braungart. Ich profesje są przy tym znamienne i znaczące, bo wskazują obszary największych wyzwań. W tym miejscu, na hasło „wyzwania”, może pojawić się odzew parafrazujący jakiś slogan z ubiegłego wieku – kierunek jest słuszny, a przed nami droga jasna i prosta. Ale nie powinniśmy tkwić w minionym stuleciu. Dostrzeżenie surowca w odpadzie to operacja myślowa, w której zamiast linii musi poja - wić się okrąg, a zatem zamiast gospodarki linearnej jej cyrkularny odpowiednik. Nowy wiek to nowe wyzwania. Być może, by poradzić sobie ze współczesnymi proble - mami klimatycznymi i przyrodniczymi, musimy porzucić przyzwyczajenia estetyczne ubiegłego wieku. Szklarnia z butelek PET, donice z formowanych opon, a może par - kowa alejka z gruzu kruszywa betonowego o frakcji 0-63 mm? Na razie te przykłady brzmią dziwnie i łatwiej mieć do nich zastrzeżenia, niż znaleźć motywację do realizacji. Ale przecież tylko niestandardowym podejściem do osa - czających nas zewsząd kryzysów możemy je przezwycię - żyć. Rozwiązań dla problemów szukajmy na innej drodze niż ta, która nas do nich doprowadziła. Recykling materiałów budowlanych przebiega najsprawniej w zakresie odzysku metali. W przy - padku drewna potrafi wznieść się nawet na po - ziom jeszcze wyższy, za - mieniając choćby skrzy - dła bramowe w akcent wnętrza mieszkalnego lub ogrodowego, belki stropo - we w meble a deski ze stodoły w oprawę luster latach furorę. Zdaje się, że czasem przyćmiewa nie tylko sam termin recyclingu, a wręcz stało się jego synonimem. Jest to mylące, wprowadza w błąd, bo upcycling i down - cycling to tylko kierunki recyclingu, a nie określenia, które można stosować w tej grupie wyrazów wymiennie. CZYM JEST UPCYCLING I DOWNCYCLING? To przetwarzanie materiału, które pozwala otrzymać w rezultacie końcowym produkt o wartości większej od materiału wyjściowego. Niektórym osobom zdaje się przy tym,że wartość produktu jest kwestią subiektywnej oceny. Zużyte opony wykorzystane do budowy plenerowej pod - noszą wartość odpadu o kodzie 60103 do rangi sztuki lub chociaż rzemiosła artystycznego. Ale już przerobienie peł - nowartościowej europalety na meble ogrodowe to oprócz tego, że jest już trochę passe, wygląda na zwykłą rozrzut - ność i demonstrację niewydolnego systemu kaucyjnego. Downcycling jest natomiast metodą recyclingu surow - ców, w wyniku której tracą one część swoich właściwości i stają się mniej wartościowe niż produkt wyjściowy. Nie umniejsza to znaczeniu downcyclingu w całym systemie obiegu surowców. Pod warunkiem, że downcycling sto - sowany jest tam, gdzie powinien. Gdy cegła rozbiórkowa przestaje służyć jako materiał do wznoszenia budowli, a staje się wyłącznie dekoracją, to jednak straciła swoją pierwotną, praktyczną funkcję. Najczęściej po tym, gdy ścięte paski lica jej wozówki po naklejeniu na ścianę i fugowaniu udają mur. RÓŻNICA MIĘDZY „UP” I „DOWN” Czy jest to dyskusyjne, względne, relatywne? Przez podane w syntetycznej formie wzmianki w artykule może się takie wydawać. Po zagłębieniu się w temat odkrywamy, że różnica między „up” i „down” jest przej - rzysta, czytelna, wręcz oczywista. Ale zamieszanie wokół dwóch kierunków recyclingu zdaje się też być skutkiem