Fitness Biznes 1/2021

W efekcie można wyrządzić więcej szkody niż pożytku i szybko doprowadzić do przemęczenia organizmu. Jak mądrze wrócić? Dowiesz się po przeczytaniu tego arty- kułu. W pierwszej części poruszone zostanie zagadnienie COVID-u i problemów, z jakimi boryka się organizm w trakcie i po cho- robie. W części drugiej przedstawię zagadnienie bezpiecznego powrotu do treningów. COVID – przybliżmy problem COVID-19 (coronavirus disease 2019) to choroba zakaźna układu od- dechowego, która jest wywołana wirusem SARS-CoV-2 [1, 2] . W marcu 2020 r. WHO ogłosiła światową pandemię koronawirusa. Zakażenie rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową, w wy- niku kaszlu, kichania. Okres wylęgania choroby wynosi od dwóch do 14 dni (średnia długość to około pięciu dni) [11] . Do podstawowych i najczęstszych objawów choroby zalicza się: gorączkę, suchy ka- szel, zmęczenie i płytki oddech [3, 4, 5] . Mogą też wystąpić: dreszcze, bóle mięśni, bóle w klatce piersiowej, nudności i wymioty, ból gar- dła. Często obserwuje się też spowolnienie procesów poznawczych, trudności z myśleniem i z koncentracją. Mimo że większość przy- padków choroby przebiega łagodnie, to jednak u niektórych chorych może dojść do niewydolności wielonarządowej [6] . Zakażenie wirusem SARS-CoV-2 może prowadzić do zapalenia płuc, zespołu ostrej niewydol- ności oddechowej, posocznicy i wstrząsu septycznego, co w konsekwen- cji może skończyć się śmiercią [7, 8] . Problemy, z jakimi boryka się organizm w trakcie i po chorobie Opierając się na dotychczasowych przypadkach, w chorobie obserwo- wano pewne zmiany w diagnostyce laboratoryjnej. Najczęściej obejmo- wały one limfopenię i leukopenię (obniżenie całkowitej liczby limfocytów i leukocytów we krwi), podwyższone miano markerów zapalnych, takich jak OB czy CRP, małopłytkowość [9, 10] . Badania wskazują, że około 80 proc. pacjentów, którzy przechodzą COVID-19, doświadcza przynaj- mniej jednego objawu, który utrzymuje się długo po przebyciu choroby. Zwykle w publikacjach naukowych jest to opisywane pod nazwą „zespół pocovidowy” [14] . Do następstw zdrowotnych objętych powyższym termi- nem zalicza się: zespół chronicznego zmęczenia (CFS), zaburzenia ser- cowo-naczyniowe, zespół ostrej niewydolności oddechowej, powikłania neurologiczne. Po przebyciu infekcji może dojść do śródmiąższowego zapalenia płuc [12] , a także do trwałego uszkodzenia mięśnia sercowe- go – np. do zapalenia mięśnia sercowego. Postępująca niewydolność oddechowa z wyraźnym rozlanym uszkodzeniem pęcherzyków płucnych została zidentyfikowana jako główna przyczyna śmierci w COVID-19 [13] . Problemy związane z układem sercowo-naczyniowym, układem od- dechowym oraz nerwowym mocno wpływają na aktywność fizyczną. Osłabienie wydolności oraz wytrzymałości, bóle stawów i mięśni wśród sportowców przekładają się na pogorszenie możliwości treningowych. Zespół chronicznego zmęczenia po COVID-19 poza ciągłym uczuciem zmęczenia objawia się zaburzeniami snu i funkcji poznawczych [15] . Wysiłek fizyczny po chorobie Niestety, w tej sferze rokowania nie są optymistyczne i wymagają bar- dzo ostrożnego podejścia. Owszem, warto wziąć pod uwagę indywi- dualny charakter każdego przypadku, lecz zawsze należy mieć z tyłu głowy wersję pesymistyczną. Pozwoli to uniknąć przykrych rozczarowań i problemów zdrowotnych. Objawy nasilają się po niewielkim wysiłku fi- zycznym lub pracy umysłowej. Dodatkowo, osłabienie siły mięśniowej wiąże się z obniżoną tolerancją wysiłku fizycznego i mniejszą sprawno- ścią fizyczną. Upośledzenie funkcji układu nerwowego skutkuje obniże- niem zdolności do regeneracji potreningowej. Najczęstszym objawem choroby są dolegliwości ze strony układu od- dechowego, czyli suchy kaszel i płytki oddech, a także bóle i dyskomfort w klatce piersiowej. U wielu ozdrowieńców podczas kontroli po oko- ło sześciu miesiącach od przechorowania choroby nadal utrzymywały się zmiany śródmiąższowe w obrębie płuc [16] . U pacjentów chorych na SARS nawet po 15 latach od przebycia choroby stwierdzano obniżoną zdolność dyfuzyjną płuc. Wirus SARS-CoV-2 powoduje zapalenie płuc, głównie w wyniku wią- zania się wirusa z receptorami enzymu konwertującego angiotensynę II (ACE2), obecnymi na komórkach nabłonka pęcherzyków płucnych. Co ciekawe, również komórki nabłonka jelita, w szczególności enterocyty jeli- ta cienkiego, też wykazują ekspresję receptorów ACE2. Wiadomo, że in- fekcja wirusowa układu oddechowego powoduje zaburzenia w obszarze mikroflory jelitowej [19] . Problemy układu pokarmowego Na podstawie tych informacji można stwierdzić, że osłabienie odpor- ności przy zakażeniu koronawirusem wiąże się z dysbiozą jelitową. Ist- nieje korelacja pomiędzy występowaniem COVID-19, stanami zapalnymi jelit oraz dysfunkcją układu oddechowego [19] . W Hongkongu w 2020 roku oceniano profile mikrobiomu jelitowego w powiązaniu z przebiegiem choroby wywołanej przez SARS-CoV-2. Pacjenci z COVID-19 mieli znaczące zmiany w mikrobiomach kałowych w porównaniu z grupą kontrolną, charakteryzujące się wzbogaceniem patogenów oportunistycznych i wyczerpaniem korzystnych komensali w czasie hospitalizacji i we wszystkich punktach czasowych podczas ho- spitalizacji. Uboga mikroflora jelitowa utrzymywała się nawet po usunięciu SARS-CoV-2 (oznaczanego na podstawie wymazów z gardła) i ustąpie- niu objawów ze strony układu oddechowego. Na tej podstawie wysnuto wnioski, że zmiany mikrobioty kałowej były powiązane z poziomem nasi- lenia COVID-19 [20] . COVID a serce W przebiegu choroby COVID-19 odnotowuje się dużo przypadków ostrego zapalenia mięśnia sercowego. Przyczyną tego jest powinowac- two wirusa do komórek mięśnia sercowego. Stany zapalne mogą się rozwijać nawet i kilka miesięcy po przebyciu zakażenia i mogą prowadzić do rozwoju niewydolności serca i arytmii. Tym samym zwiększa się ry- zyko wystąpienia zawału serca [17, 18] . Z układem sercowo-naczyniowym wiążą się też zaburzenia krzepliwości krwi w obrębie naczyń płucnych, 48 | STREFA TRENERA Owszem, warto wziąć pod uwa- gę indywidualny charakter każdego przypadku, lecz za- wsze należy mieć z tyłu głowy wersję pesymistyczną.