Fitness Biznes 01/2022

S pecjaliści medycyny sportowej oraz sztab szko- leniowy zawodników dysponują teraz szerokim spektrum narzędzi do monitorowania zarówno obciążeń treningowych, reakcji sportowców na te obciążenia, jak i poziomu zmęczenia czy przetrenowania. Obecnie dostęp do informacji na temat różnych metod czy narzędzi do monitorowania jest tak szeroki jak nigdy do- tąd. Jednak nie zawsze nadmiar wiedzy w tym zakresie jest sprzymierzeńcem. Często sztab szkoleniowy w gąszczu informacji nie jest w stanie wyłapać tych najważniejszych i wdrożyć ich w optymalny sposób. Co chcę osiągnąć? Dlatego kluczowa w doborze narzędzi i metod monito- rowania sportowców jest odpowiedź na pytanie: „Co chcę osiągnąć poprzez monitorowanie sportowców?”. Dość czę- sto w takim przypadku odpowiedzią jest maksymalizacja pozytywnych efektów treningu (np. sprawności, gotowo- ści i wydajności) oraz minimalizacja negatywnych skutków (np. nadmiernego zmęczenia, kontuzji i chorób). Jednak kluczowe w podjęciu decyzji dotyczącej doboru odpowied- nich metod i narzędzi monitorowania jest doprecyzowanie celów oraz indywidualizacja potrzeb zawodników w tym zakresie. Wyzwaniem stojącym przed sztabem szkolenio- wym jest to, jak zarządzać dużymi ilościami zebranych da- nych, jak dokonywać sensownej interpretacji tych danych, tak aby na ich podstawie przygotować konkretne zalecenia oraz przełożyć tę wiedzę na działania, które zostaną wdro- żone w codziennej pracy z zawodnikami. Odpowiednio dobrane metody Zarówno w praktyce klinicznej, jak i w sportach wyczyno- wych istnieje wysoka indywidualizacja potrzeb monitorowa- nia pojedynczych zawodników, a pracujący z nimi trenerzy czy fizjoterapeuci zainteresowani są skutecznością metod monitorowania pojedynczych zawodników i doborem kon- kretnych metod do ich indywidualnych potrzeb. Bardzo istotnym czynnikiem jest tu dobór odpowiednio czułych metod pomiarowych i sposobu uzyskania wyników, tak aby można było jasno określić, na ile obserwowane zmiany są istotne i mają znaczenie kliniczne. Do takich wskaźników mówiących o wielkości zmian zaliczamy odchylenie stan- dardowe danych (SD), wskaźnik z-score czy minimalną kli- nicznie istotną różnicę. Za ich pomocą można w sposób liczbowy (mierzalny) ocenić, czy dany zawodnik odstaje (pozytywnie lub negatywnie) od wartości uważanej za pra- widłową czy też normatywną. Trzeba mieć jednak również świadomość ograniczeń, jakie ma każda z tych metod, i uwzględnić to zarówno na poziomie interpretacji wyników monitorowania, jak i na etapie wdrażania na ich podstawie zmian w procesie treningu. Elementy monitorowania Cykl monitorowania sportowca zawiera kluczowe ele- menty: (1) obciążenie, jakie wykonał sportowiec (tj. obcią- żenie zewnętrzne), (2) reakcję sportowca na obciążenie pracą (tj. obciążenie wewnętrzne), (3) czy sportowiec tole- ruje zastosowane obciążenie (tj. samopoczucie psychiczne)