Fitness Biznes 02/2021

Strukturalnie stopa może być widziana jak skręcony talerz, zdolna do pronacji i supinacji. Jest to esencja ruchu, który występuje, aby stopa była w stanie przyjmować siły. 56 | STREFA TRENERA O ile zniszczenie jednego elementu struktury o prostej kon- strukcji może prowadzić do jej upadku, o tyle poddawa- nie próbie jednego obszaru w o wiele bardziej złożonej konstrukcji, jaką jest ludzkie ciało, będzie mniej brzemien- ne w skutkach. Przyglądając się ciału możemy zaobserwować, w jaki sposób potrafi się ono adaptować do dysfunkcji w każdym obszarze. W pracy trenerskiej obserwujemy wiele problemów, z jakimi bory- kają się ludzie w obecnych czasach. Nie ma złej czy dobrej pozycji dla naszego ciała. Najgorsze jest spędzanie dużej ilości czasu w jednej pozycji. Jeżeli nie jesteśmy aktywni fizycznie, to z wiekiem zatracamy wiele zdolności. Najbardziej możemy tego doświadczyć obserwując naszą gibkość. Tracimy ruchomości, z których nie korzystamy. Jeżeli większość dnia siedzimy przy biurku, to nie możemy się dziwić, jeśli problemem dla nas jest zrobienie przysiadu. Stopa – budowa Pierwszym i bezapelacyjnym fundamentem ciała człowieka są sto- py. Leniwa stopa leżąca na ziemi jak placek, zespawany staw skoko- wy – to może oznaczać tylko lawinę dysfunkcji w innych częściach naszego ciała. Stopa, podobnie jak dłoń, jest strukturą wielokostną. Zawiera łącznie 26 kości z licznymi stawami. Stanowią one podsta- wę dla ciała i pomagają dostosować się do nierównego terenu ab- sorbując wstrząsy. Kość stępu i śródstopia tworzą bardzo ważne dla stopy, i co za tym idzie – całego ciała, trzy łuki. Łuk podłużny przyśrodkowy i boczny, które rozciągają się od kości piętowej do kości śródstopia i stępu, oraz trzeci łuk, łuk poprzeczny, tworzą pod- stawy kości śródstopia. Kilka więzadeł i rozcięgno podeszwowe wspierają łuki stopy. Do- datkowo więzadło sprężyste jest główną podporą przyśrodkowego łuku stopy. Długie więzadła podeszwowe zapewniają wsparcie dla bocznego łuku podłużnego. Grube, włókniste połączone ze sobą pasma tkanki łącznej, znane jako powięź podeszwowa lub rozcięgno podeszwowe, rozciągają się na podeszwowej powierzchni stopy, pomagając w utrzymaniu łuku podłużnego. Stopa jest pierwszym elementem naszego ciała, który ma kon- takt z podłożem w trakcie lokomocji. Co za tym idzie – jej kontakt rozpoczyna większość czynności związanych z przemieszczaniem się. Moment kontaktu stopy z powierzchnią definiuje to, co wyda- rzy się w pozostałych częściach ciała. Poza całą stopą i stawami skokowymi to staw kolanowy, biodrowy i kręgosłup będą kolejnymi głównymi miejscami amortyzującymi ruch. Nie wchodząc szczegó- łowo w biomechanikę chodu czy biegu można powiedzieć, że stopa odgrywa znaczącą rolę w zwykłych aktywnościach, aby utrzymać ciało w zdrowiu fizycznym. Wszelkiego rodzaju dysfunkcje związa- ne ze stopą wpływają niekorzystnie na integralność całego aparatu ruchu. Nieprawidłowo funkcjonujący staw odbija się na sąsiednich strukturach. Więc jeśli do wykonania jest zadanie, lecz dany staw nie jest w stanie go wykonać, to cel zostanie zrealizowany poprzez ob- ciążenie innych obszarów naszego ciała, wykorzystując tym samym typowe zachowanie kompensacyjne. Strukturalnie stopa może być widziana jak skręcony talerz, zdol- na do pronacji i supinacji. Jest to esencja ruchu, który występu- je, aby stopa była w stanie przyjmować siły. W trakcie obciążenia kończyny energia mechaniczna magazynowana jest we wszystkich strukturach elastycznych – więzadłach, ścięgnach i rozcięgnie po- deszwowym, a także w ekscentrycznie kurczących się mięśniach. Ta energia uwalniana jest, aby pomóc w odepchnięciu stopy od po- wierzchni. Dodatkowo ciało magazynuje energię w m. brzuchatym łydki i m. płaszczkowatym. Jest to spowodowane napięciem eks- centrycznym. Stopa jako zmysł Stopa posiada ponad 200 tysięcy zakończeń nerwowych. Informu- je nas o podłożu, na jakim się znajduje, wibracjach, nacisku, rozcią- gnięciu, temperaturze. Dzięki receptorom proprioceptywnym (takim jak: ciałka Paciniego, ciałka Meissnera, zakończenia Ruffiniego oraz komórki Merkla) stopa wyczuwa i wysyła do mózgu sygnał, dając in- formacje potrzebne do utrzymania balansu, stabilności i, co za tym idzie, bezpieczeństwa. Tak jak każdy zmysł stopa wymaga informacji od otoczenia. Reakcja stopy na podłoże zależna jest od tego, jak do- brze wyczuwa ona powierzchnię, na której się znajduje. To oznacza, że istotne jest obuwie, jakie zakładamy. Buty wpływają na zdolności podeszwowych zakończeń nerwowych przy odbieraniu informacji z podłoża. Większość dostępnych butów zaburza prawidłowe funkcjonowa- nie stopy. Buty z miękką i grubą podeszwą, sztywnym obiciem oraz ciasne na całej długości ograniczają możliwości odbierania informa- cji z powierzchni i zakłócają mechanikę pracy całej kończyny dolnej. Przy wyborze butów powinno się zwracać uwagę na grubość po- deszwy, szerokość przedniej części buta, tak by palce miały miejsce i nie zgniatały się ze sobą. W miarę możliwości powinniśmy dać od- począć naszym stopom i uwolnić się od butów chodząc boso. Lep- sze czucie oznacza więcej informacji i odpowiedzi w trakcie kontaktu stopy z podłożem.