Fitness Biznes 4/2022

62 | STREFA TRENERA tykule, Ania przyszła do mnie w konkretnym celu. Chciała schudnąć i przebiec 10 km. Od tego zaczynamy pracę z podopiecznym. Zawsze właściwie jest tak samo. Maciek chce poprawić sprawność. Ania przebiec określony dystans czy schudnąć. Wojtek pragnie masy i siły. To są tak zwane cele powierzchowne, które nie zawsze, a w zasa- dzie rzadko, są tymi właściwymi. Ania miała motywację, by przyjść na trening i wynikała ona z celu, który sobie wyznaczyła. Jednak powód, o którym informuje nas podopiecz- ny, jest ważny, ale nie najważniejszy. Jest istotny, gdyż jest iskrą rozruchową, której nie można gasić, bo dzięki niej będziemy w sta- nie odpalić silnik i ruszyć w drogę. Jednak, aby utrzymać dalszą motywację i dotrzeć do celu, potrzeba dużo więcej. Przyda nam się paliwo, mapa i znaki kierunkowe oraz ostrzegawcze, gdyż nasza droga może być długa, kręta i zdradziecka. Ukryty cel może być końcem naszej podróży, a kluczem do jego odkrycia jest zapytanie: DLACZEGO? To dobre pytanie. Jest otwarte i skłania do po- szukiwania. Uwaga jednak na płytki coaching i mentoring! W sprzedaży używa się zwrotu „7 razy dlaczego”. Mówi się, że aby dotrzeć do celu ukrytego należy zadać to pytanie sie- dem razy. Nie lubię tego. No bo niby dlacze- go siedem, a nie sześć lub dziewięć. Ważne, by pytać i słuchać aktywnie, z uwagą i empa- tią. „Dlaczego” działa, ale tylko wówczas, je- śli wyjaśnimy, dlaczego pytamy. Zawsze wy- tłumacz, po co pytasz. Dlaczego? Ponieważ nasza podświadomość jest zero-jedynkowa. Albo coś akceptuje, albo nie. I koniec. Gdy wyszkolony sprzedawca/motywator wbija wzrok niczym Chuck Noris przed oddaniem ostatniego ciosu i siódmy raz zadaje to samo wyuczone pytanie „DLACZEGO?”, to rze- czywiście może zwalić z nóg. – Dlaczego? – A co ci do tego?! Krzyczy wściekła pod- świadomość! Nam się jednak udało i stop- niowo doszliśmy z Anią do jej ukrytych celów treningowych. – Aniu, powiedz mi, dlaczego chcesz schudnąć? – Bo chciałabym móc biegać, a teraz nie jestem w stanie. – Rozu- miem, że chciałabyś być bardziej sprawna? – Tak. – A co przez to rozumiesz? – Móc bie- gać bez zadyszki i bólu kolan. – Czy byłaś kiedyś tak sprawna, że byłaś z tego zadowo- lona? – Tak. – A kiedy to było? – Gdy byłam w liceum i grałam w piłkę ręczną. – Świetnie! Rozumiem, że możemy sobie postawić taki cel. Pamiętasz to uczucie? – Tak. – Propo- nuję, żebyśmy się tego trzymali. To będzie jeden z naszych celów współpracy. Poczuć się tak, jak w liceum. Itd., itd. Oczywiście rozmowa dalej trwa. Wspólnie z Anią wyznaczamy sobie kolej- ne cele i zgłębiamy te już poznane. Nie- ustannie aktualizujemy i rozgałęziamy naszą mapę. Zastanówmy się jednak, co wydarzy- ło się w tej krótkiej rozmowie. Ze zwykłego -40 kg, które mógłbym po prostu zapisać, Ania głośno powiedziała o chęci poprawy kondycji. Kolejne pytanie sprawiło, że Ania przypomniała sobie o swojej dawnej spraw- ności. Prawdopodobnie oczyma wyobraź- ni cofnęła się do momentu, gdy czuła się dobrze w swoim ciele. To duże, pozytywne emocje. Ania doszła również do feedbacku. Sama opowiedziała, w jakim miejscu jest te- raz. Bolą ją kolana. Nie chce się już tak czuć. Jej chęć zmiany stała się silniejsza. Moty- wacja wzrosła, ponieważ dodaliśmy do niej emocjonalnego gazu. Jedźmy zatem dalej z naszą analizą. Trzymając się tego przykła- du, przejdźmy do kolejnego filaru motywacji, czyli feedbacku.  Feedback Czym jest feedback? To informacja zwrot- na odnośnie do naszej obecnej sytuacji. Po- kazuje nam, w którym momencie w drodze do osiągnięcia celu się znajdujemy. Może być pozytywny (wspomnienie gry w piłkę z liceum) oraz negatywny (ból kolan). Istnieje też pozytywny feedback negatywnej informa- cji. Wówczas zła informacja jest zapakowana w dwie pozytywne. Ponownie temat rzeka. Chciałbym jednak, żebyście zwrócili uwagę na wyższość feedbacku wewnętrznego nad zewnętrznym. Jak to działa? Zadawałem Ani takie pytania, dzięki którym sama sobie od- powiadała, w jakiej sytuacji się znajduje. Dla- czego? Ponieważ z własnych osądów trud- niej się wycofać. Nazwanie problemu na głos przez podopiecznego nadaje mu większą moc. Otwarte pytania skłaniają do myślenia, poszukiwania odpowiedzi, a w przypadku Ani dały więcej kotwic w postaci silnych emo- cji. Do feedbacku wewnętrznego będziemy jeszcze wracać w kolejnych artykułach, po- nieważ jest on ważny również w nauczaniu motorycznym. To taki mały tip, który ma duże znaczenie. Pamiętajcie, żeby utrzymać moty- wację, musicie być gotowi dać feedback od- nośnie do każdego celu, który wyznaczyliście sobie wspólnie z podopiecznym. Konieczna jest zatem jego mierzalność. Namawiam was również, by to podopieczny jak najczęściej dawał sobie feedback. Możecie zakomuni- kować feedback albo przez pytanie skłonić go do myślenia i nazwania sytuacji. Jest to znacząca różnica. Przejdźmy tymczasem do kolejnego filaru motywacji, którym jest wzmocnienie.  Wzmocnienie Wzmocnienie jest konieczne, by utrzymać chęć do działania, ponieważ motywacja ni- gdy nie będzie na równie wysokim poziomie. Po to jesteśmy trenerami, by ją utrzymać, dzięki czemu nasz podopieczny osiągnie za- łożone cele. Tu z pomocą przychodzi umie- jętność ich odkrywania, ponieważ cel sam w sobie może być narzędziem do skutecz- nego motywowania. Im więcej odkrytych ce- lów, tym więcej powodów, by zacząć treno- wać i tym więcej narzędzi do wzmacniania. Wszyscy znamy tekst: Pamiętaj, dlaczego się na to zdecydowałeś! Szkoda, byś teraz się poddawał! Mniej więcej o to chodzi we wzmocnieniu. Dobrze tylko, by było ono jed- nak nieco bardziej subtelne. Sam wewnętrz- ny feedback jest wzmocnieniem. Umiejętne zadawanie pytań skłania do oczekiwanych odpowiedzi i wzmacnia. Wasz podopieczny, określając swoje położenie na mapie, na- gradza sam siebie. Nie bójcie się też chwa- lić zewnętrzne tak często jak to możliwe. To jest bowiem czysta neurologia. Nasz układ limbiczny jest tak skonstruowany, że dąży do uzyskania nagród. Nagroda słowna za dobrze wykonany ruch, wasze nastawienie, uśmiech, ton głosu, to wszystko ma zna- czenie. Podświadomie uzależniamy się od pozytywnych przeżyć i to zanim informacja dotrze do płata czołowego kory mózgowej podejmiemy decyzję, czy ćwiczymy, czy też nie. Wzmocnienie nie zawsze musi być poparte tabelkami i konstruktywną analizą sytuacji. Trening ma być przyjemną podró- żą do wspaniałego celu. Na drodze do nie- go możemy jednak napotkać przeszkody. I jest to ostatni filar, który stanowi o mo- tywacji. Pamiętajcie, żeby utrzymać motywa- cję, musicie być go- towi dać feedback odnośnie do każ- dego celu, który wyznaczyliście so- bie wspólnie z pod- opiecznym.