OMEGA 1 | 2024 35 PORADY_ jąca. Nie każdy będzie potrafił napisać laudację i ją wygłosić. Ważną kompetencją obok dykcji, wiedzy, talentu, umiejętności oratorskich jest wysoka kultura języka. Wskazane jest przy tym wyczucie i adekwatność właśnie. Podobnie jak w każdym innym procesie komunikowania należy dostosować formę i styl przemawiania do możliwości poznawczych odbiorców. Osoba przygotowująca przemowę powinna „poprzebywać” z rodziną choćby dzięki rozmowie, dostępie do rodzinnych filmów, listów, tradycji, poznać codzienność osoby zmarłej i jej rodziny. Celem mowy pogrzebowej nie powinna być chęć popisania się stylem oratorskim, talentem scenicznym, być prezentacją osobistych refleksji politycznych czy gospodarczych. Język powinien być prosty, przystępny i zrozumiały. Spotkałam się z mowami, które były kwieciste, celebrans wykazał się talentem, mimo to nie trafił do serc, wzbudził konsternację, niesmak. Ważna jest skromność, delikatność, finezja osoby przemawiającej, chyba że rodzina życzy sobie inaczej. W mowach przydatnymi zabiegami oratorskimi będą powtórzenia: anafora, epifora, anadiploza. Służą one wzmocnieniu efektu intencjonalnego wypowiedzi: T r z e b a słuchać ludzi: (…) T r z e b a robić fotografie (…). T r z e b a nauczyć się uważności. Bez uważności nie ma mowy o dobrym życiu. T r z e b a od siebie wymagać. Nad sobą pracować. Pomyślałem, że lepiej zwrócić uwagę na zgęszczony sok tej twórczości, jej esencję, jej barwę, ale przede wszystkim znaczenie. (…) Jak żyć? Bo kogo mamy dzisiaj pytać jak żyć? (…) wisi pytanie „Więc dlaczego …? „Dlaczego?”2 Pamięć to nie tylko przywilej, pamięć to także obowiązek, moralny i duchowy obowiązek (…) 3. Ciekawym zabiegiem wzmacniającym jest także amplifikacja, inaczej zestawienie obok siebie wyrazów bliskoznacznych odnoszących się do jednego obiektu, zjawiska: (…) drobiny, okruchy, fragmenty potrzaskanej rodzinnej historii. Wschód łuszczy się, obłazi, pęka, rozpada, rdzewieje.4 Zatem na pytanie, czy istnieje idealna laudacja, odpowiem, że ona nie ma być idealna. Powinna być dostosowana pod względem treści, stylu i formy do oczekiwań zamawiających lub osoby zmarłej, jeśli wcześniej wyraziła taką wolę, na przykład w formie testamentu, rozmów przed śmiercią, spisanych dyspozycji, scenariuszy. Należy uszanować prośby bliskich uważnie i z troską. Czasem warto doradzić zmianę treści. Pewnej córce delikatnie odmówiono odczytania przygotowanej przez nią mowy, wyrażała ogromny żal do mamy. Oryginalny list złożyła w grobie. Po wszystkim wyraziła wdzięczność, że przeredagowana laudacja miała łagodniejszy i pogodniejszy wydźwięk. PRZYPISY 1. UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU LAUDATIO TURIAE – RZYMSKA MOWA POGRZEBOWA KU CZCI ZONY. JĘ ZYK, POLITYKA, PRAWO MACIEJ JOŃ CA 2. PRACE FILOLOGICZNE, tom LXXIII PF 2019 (LXXIII): 385–394, ELŻBIETA SKOWSKA Instytut Polonistyki Stosowanej Wydział Polonistyki Uniwersytet Warszawski 3. PRACE FILOLOGICZNE, tom LXXIII PF 2019 (LXXIII): 385–394, ELŻBIETA SKOWSKA Instytut Polonistyki Stosowanej Wydział Polonistyki Uniwersytet Warszawski 4. PRACE FILOLOGICZNE, tom LXXIII PF 2019 (LXXIII): 385–394, ELŻBIETA SKOWSKA Instytut Polonistyki Stosowanej Wydział Polonistyki Uniwersytet Warszawski
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz