| STYCZEŃ 2025 POZIOM WYŻEJ | 71 nie w 1309 roku. Cały był zbudowany z żelaza. W Polsce najprawdopodobniej pierwszym zegarem wybijającym godziny, jak podaje Władysław Kopaliński, był ten zamontowany w 1368 roku we Wrocławiu. Zegary były wówczas niezwykle kosztowne, a ich utrzymanie bardzo obciążało budżet miasta, ale jednocześnie podnosiło jego prestiż i status mieszkańców. SPRĘŻYNA I WAHADŁO Około 1500 roku ślusarz niemiecki Peter Henlein rozpoczął produkcję małych zegarów pokojowych. Działały na sprężynę, która powoli się rozluźniała. Zapoczątkowało to ogromny rozwój zegarów mechanicznych. Około 1582 r. Galileusz, obserwując w katedrze pizneńskiej wahania żyrandola, odkrył stałość wahań wahadła, która zależy od długości liny do zawieszenia. To był kolejny wielki krok i zaczęto produkować zegary wahadłowe. ZWIEDZANIE ŚWIATA SZLAKIEM ZEGARÓW Będąc w wielu miejscach na świecie, koniecznie trzeba obejrzeć wspaniałe zegary, które świadczą o historii i wydarzeniach, jak chociażby: Big Ben w Londynie, astronomiczny w Pradze, Królewski w Madrycie, Ankeruhr – secesyjny zegar w Wiedniu, Kwiatowy w Genewie, Zygmunta na wieży Zamku Królewskiego w Warszawie. Każdy inny, każdy ciekawy i będący ogromną atrakcją turystyczną, która przyciąga tłumy. CENNE PREZENTY Ponieważ zegary były drogie, stanowiły też świetny prezent np. z okazji ślubu. Pięknie rzeźbione, ozdabiane cennymi kamieniami, intarsjami były ozdobą pałaców, bo przecież tylko najzamożniejsi mogli sobie początkowo na nie pozwolić. Do dzisiaj zegarki są świadectwem bogactwa. Najdroższym został okrzyknięty Hallucination od Graff Diamonds. Kosztował 55 milionów dolarów. Osadzony jest w platynowej bransolecie i wykonany ze 110-karatowych szlachetnych kolorowych diamentów o różnych szlifach i wykończeniach. „Tylko” 40 milionów dolarów kosztował The Fascination by Graff Diamonds, który ozdobiony jest białymi diamentami o masie 152,96 karatów. Ma także zdejmowany 38,13-karatowy pierścień z diamentem w kształcie gruszki. Znajduje się on w centrum zegarka. Można go więc nosić w dwojaki sposób. Dzisiaj kreatywność zegarmistrzowskich mistrzów nie zna granic. Prześcigają się w wymyślaniu niesamowitych wzorów, kolorów, dodatkowych funkcji. Wiele jednak osób poszukuje starych zegarów i zegarków, twierdząc, że to one mają duszę i piękno w sobie. Jedno jednak pozostaje niezmienne – czas. z HISTORIA ZEGARÓW W MUZEUM SZTUK UŻYTKOWYCH W ZAMKU KRÓLEWSKIM W POZNANIU – Kolekcja pokazuje rozwój przez wieki różnego typu zegarów. Na naszej ekspozycji mamy kategorię zegarów słonecznych i mechanicznych – mówi Renata Sobczak-Jaskulska, kierownik muzeum. – Słoneczne to są te, które wykorzystują do pomiaru czasu długość cienia rzucanego przez patyk lub jego inne substytuty, bo na przykład w zegarkach kieszonkowych słonecznych to może być nitka lub igła. Rzucany cień pokazuje czas na określonej szerokości geograficznej, których „wybór” umieszczano na zegarze, aby użytkownik mógł sobie ustawić właściwą. To jest bardzo istotne dla określenia czasu, bo na każdej szerokości będzie on inny. Prezentujemy je na wystawie przeróżne, pochodzące z czasów od XVI do XIX wieku. Nie posiadamy najstarszych mechanizmów zegarów wieżowych. Natomiast mamy takie, które te wieżowe przypominają. Wtedy, kiedy zaczęły się pojawiać zegary mechaniczne domowe, stołowe, te najpopularniejsze miały kształt kwadratów, prostokątów lub wielokątów. Przypominały kafle. Stąd powszechnie nazywa się je kaflami albo kaflakami. Oprócz tego były też inne formy zegarów stołowych mechanicznych, np. wieży, albo taki, który był wyobrażeniem ukrzyżowania i kręciła się u góry kula z paskiem godzinowym. Takie zegary można u nas zobaczyć w Sali Renesansowej. Wśród zegarów mechanicznych w XVIII i XIX wieku następuje ogromny rozwój. Produkowane są meblowe: małe na konsolę lub komodę, ale też duże stojące na podłodze, które mają szafy wyższe nieraz od człowieka. Mamy też zegary tarczowe, które mają samą tarczę i z tyłu mechanizm. To jest też czas, kiedy zegary się zmniejszają aż do takich nakręcanych główką, jakie nosili nasi dziadkowie. Żeby je zobaczyć, zapraszamy do skarbca znajdującego się piwnicy, gdzie mamy w kolekcji zegarki osobiste od XVII-wiecznych po takie z końca XIX wieku.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz