SUKCES PO POZNAŃSKU 2/2022

| LUTY 2022 GŁOS BIZNESU/PRAWO | 47 W Polsce, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, nadal powszechnym zjawiskiem jest ogrzewanie gospodarstw domowych przez spalanie w piecach śmieci „PROSTO O PRAWIE” – CYKL 12 FELIETONÓW PRAWNYCH O TYM CO TRUDNE ACZ WAŻNE, PRZYGOTOWANYCH PRZEZ PRAWNIKÓW Szanowni Państwo, jest nam niezwykle miło zaprezentować powyższy artykuł. Przez rok, wraz z zespołem kancelarii SMM LEGAL, prezentujemy Państwu najistotniejsze zagadnienia dotyczące prawa i wyzwań, jakie prawo i współczesna rzeczywistość stawia przed przedsiębiorcami. Naszą dewizą jest mówić prosto o rzeczach skomplikowanych. W przypadku pytań zachęcamy Państwa do kontaktu. Autorzy są ekspertami w jednej z największych polskich kancelarii SMM LEGAL Maciak Mataczyński Czech Sp.k. www.smmlegal.pl PRAWNE STANDARDY OCHRONY PRZED ZANIECZYSZCZENIAMI POWIETRZA Podstawowym elementem ochrony naszego zdrowia i śro- dowiska naturalnego przed negatywnymi skutkami zanie- czyszczenia powietrza jest nasze własne działanie. Przez swoje świadome decyzje możemy zapobiegać jego zwiększaniu. Jednakże w sytuacji, w której zostaniemy dotknięci skutkami tego zjawiska, np. mieszkając w okolicy dotkniętej smogiem, warto wiedzieć, jakiej ochrony możemy spodziewać i jak ją egzekwować. Chronią nas bowiem określone w przepisach wspólnotowych i krajowych standardy prawne dotyczące emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Podstawowe gwarancje w tym zakresie określa Konstytu- cja RP, której art. 5 przewiduje zapewnienie ochrony środo- wiska przez Rzeczpospolitą Polską. Obowiązek zapewnienia ochrony środowiska ciąży więc na administracji publicznej. Ta konstytucyjna zasada stanowi podstawę dla bardziej szcze- gółowych uregulowań w zakresie ochrony środowiska, w tym dotyczących dbałości o czystość powietrza. Na poziomie wspólnotowym standardy dotyczące zanie- czyszczeń powietrza zostały sformułowane w Dyrektywie 2008/50/WE z 21maja 2008 r. Załączniki do dyrektywy okre- ślają maksymalne dopuszczalne wartości zanieczyszczeń wy- stępujących w powietrzu. JAK DOCHODZIĆ SWOICH PRAW? Na to pytanie odpowiedzi udzielił Sąd Najwyższy w uchwale z 28 maja 2021 r. Jest ona odpowiedzią na py- tanie sądu dotyczące kwalifikacji prawa do życia w czy- stym środowisku jako dobra osobistego. Sąd Najwyższy stwierdził, że środowisko naturalne człowieka nie ma cech dobra osobistego, gdyż stanowi ono dobro wspólne dla ludzkości. Jednocześnie podkreślił jednak, że nieprze- strzeganie, a w pewnych przypadkach nawet jednorazo- we złamanie standardów jakości elementów środowiska, takich jak m.in. normy jakości powietrza, gleby, żywno- ści, godzi w dobra osobiste, jakimi są zdrowie, wolność, prywatność, a w zależności od okoliczności sprawy, może stanowić ich naruszenie. Potwierdza to również orzecz- nictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. 2 Oznacza to tyle, że w przypadku zagrożenia naszych dóbr osobistych możemy wystąpić z roszczeniami za- kazowymi lub nakazowymi przewidzianymi w art. 24 Kodeksu cywilnego. Co więcej, w przypadku ich naru- szenia możliwe jest również wystąpienie z roszczeniem o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę lub z żądaniem zasądzenia sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, zgodnie z brzmieniem art. 448 Kodeksu cywilnego. 3 Na- leży przy tym pamiętać, że dobrem osobistym jest zagro- żenie lub naruszenie naszego zdrowia lub wolności, nie sam fakt przebywania w obszarze, gdzie powietrze nie spełnia norm. Musi wystąpić negatywny skutek. Warto też wspomnieć o regulacjachmających na celu pre- wencję, a więc zabezpieczenie naszych praw przedmożliwy- mi naruszeniami wynikającymi z negatywnych skutków zanieczyszczenia powietrza. Taką funkcję realizują m. in. przepisy sankcjonujące zachowania godzące w zachowanie norm czystości powietrza. Należą do nich przepisy Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń dotyczące czynów skierowa- nych przeciwko środowisku oraz przepisy karne i admini- stracyjne zawartewPrawie ochrony środowiska, których na- ruszenie wiąże się z nałożeniem surowych kar finansowych za działania sprzeczne z zasadami ochrony środowiska. Podsumowując, z jednej strony przepisy dają nam kon- kretne instrumenty do tego, by egzekwować od państwa prawo do życia w czystym środowisku. Z drugiej strony nie wolno nam zapomnieć, że świadomość ekologiczna oraz odpowiedzialność za planetę jako miejsce, w którym żyje- my, wymaga od nas samych podejmowania takich działań, by jak najlepiej dbać o otaczające nas środowisko. z 1 https://polskialarmsmogowy.pl/wp-content/ uploads/2021/08/PAS_raport_2020.pdf 2 Uchwała SN z dnia 28 maja 2021 r., sygn. III CZP 27/20, str. 12 3 Ibidem