SUKCES PO POZNAŃSKU 5/2021

| maj 2021 3 L a t a m a m y wylewała na ulice miasta kilkadziesiąt razy. Największa powódź w dziejach miała miejsce w 1736 roku. pod STopami Interaktywna mapa dostępna jest na redagowanej przez doktora Pawła Wolniewicza stronie internetowej zywaplaneta.pl . Znajdują się na niej nie tylko informacje o dawnych powodziach, przebieg nieistniejących już koryt Warty i jej dopływów na terenie miasta, dawne wzgórza w centrum, lokalizacje budynków, w których wykorzystano kamienie dekoracyjne ze skamieniało- ściami z czasów dinozaurów. Wskazane są też dawne glinianki, cegielnie, piaskownie czy polodowcowe formy terenu. – Zaznaczonych jest prawie 250 obiektów. Tak naprawdę, jeśli odwiedzimy jakikolwiek zabytek na tere- nie Poznania, to jesteśmy w stanie znaleźć ślady odległej przeszłości. Na większość z tych pamiątek nie zwracamy jednak uwagi. Każdy z nas choć raz w życiu chodził po śladach przeszłości albo spoglądał na nie, ale nie zdawał sobie sprawy, jak odległa historia wiąże się z danym kamieniem użytym do dekoracji czy budowy najsłynniej- szych zabytków miejskich – podkreśla Paweł Wolniewicz. To właśnie można sprawdzić na mapie. Po kliknięciu na dowolny punkt w granicach miasta wyświetlają się informacje o formach terenu, osadach oraz historii wybranego miejsca. Dodatkowo markerami oznaczone są lokalizacje budynków. Na stronie można również przeczytać krótką historię geologiczną Pozna- nia. – Pierwszy impuls do powstania mapy pojawił się w połowie ubiegłego roku, kiedy zamknięto muzea, m.in . Muzeum Ziemi UAM, w którym też pracuję. Na co dzień prezentujemy w nim kluczowe epizody z przeszłości geologicznej Polski i Europy, ze szczególnym uwzględ- nieniem Wielkopolski. W sytuacji obostrzeń wpadłem na pomysł, by udostępnić w Internecie miejsca związane z odległą przeszłością Poznania, które można zobaczyć niezależnie od okoliczności – mówi Paweł Wolniewicz. Cel turystyczny mapy jest ważny, ale nie ma na niej zwierząt, które żyły w morzu w okresach jurajskim czy kredowym. Pochodzą więc z epoki dinozaurów i mają około 150 milionów lat. Znajdują się w skałach, które pozyskano do budów w Polsce lub na terenie Niemiec. Dzięki nim możemy zobaczyć, jak w dawnych czasach wy- glądał teren dzisiejszej Polski – tłumaczy Paweł Wolnie- wicz. Jak dodaje, na mapie wskazał już 80 takich punktów na terenie Poznania, ale wkrótce będzie ich jeszcze więcej. nieiSTnieJĄce mieJSca Niektóre informacje znajdujące się na mapie mogą zaska- kiwać. Dla przykładu, można zobaczyć, gdzie dawniej były koryta Warty, a są to takie miejsca, co do których byśmy w ogóle nie przypuszczali, że mogła płynąć tamtędy woda. Na terenie dzisiejszego Placu Wielkopolskiego kilkaset lat temu płynęła Bogdanka, a około 200 lat temu znajdowało się tam miejskie kąpielisko. Mapa pokazuje, w których miejscach Poznania płynęły rzeki, a dziś nie ma już po nich śladu. – Wiele dzisiejszych ulic biegnie tak naprawdę dawnymi korytami Warty, Bogdanki czy Wierzbaka. Nie- które były aktywne, inne wyłącznie starorzeczami. Dolina Warty była jednak dużo bardziej zróżnicowana niż obec- nie. Człowiek początkowo wykorzystywał cieki wodne do zasilania miejskich fos, ale z czasem zaczął je likwidować i zasypywać, by pozyskać miejsce pod zabudowę – wyja- śnia Paweł Wolniewicz. Efekty tych działań widzimy dziś. Warta płynie tylko jednym korytem. Jej dopływy, zwłasz- cza lewobrzeżne, są skanalizowane, a wodne środowisko miasta jest dużo uboższe niż w przeszłości. By pozyskać miejsca pod zabudowę w historii miasta nie tylko likwidowano koryta rzeczne, ale także wzgórza. W ten sposób Poznań stracił Łysą Górę, która znajdowała się w pobliżu dzisiejszego wzgórza św. Wojciecha. Znik- nęła też Złota Góra położona kiedyś w bezpośrednim sąsiedztwie Starego Rynku. Łącznie w pobliżu starówki zniknęło kilka wzgórz, które można odnaleźć na mapie. Ponadto, pozwala ona sprawdzić informacje o dawnych powodziach w centrum Poznania. W przeszłości Warta 20 | WARTE POZNANIA Dawne koryto Warty – dziś teren parku zlokalizowanego w miejscu zasypanego w latach 60. XX w. koryta rzeki na chwaliszewie