SUKCES PO POZNAŃSKU 10/2022

Z SUKCESEM | 57 | PAŹDZIERNIK 2022 została wyparta przez sztuczne barwniki wynalezione w XIX wieku, które okazały się tańsze i szybsze w pro- dukcji. Niestety to był ten czas, gdy mało kto myślał o ekologii i ochronie środowiska, a najmniej o skutkach produkcji przemysłowej. Teraz, gdy ta świadomość jest większa i wróciła moda na naturę, wróciły też stare tech- niki barwienia tkanin. Czyli jakie? Na przykład kąpiel barwierska, dzięki której możemy po- farbować tkaninę na jednolity kolor. Można także użyć techniki shibori, co oznacza, wyci- śnij, naciśnij i polega na składaniu, wiązaniu czy skręca- niu materiału, przez co nie dopuszczamy barwnika do zakrytych fragmentów tkaniny i w ten sposób tworzy się oryginalny wzór. Dużym zainteresowaniem cieszy się też technika ekoprintingu, czyli odbijania fragmentów roślin na tkaninach, które w efekcie tworzą barwy i roślinne wzory. A czym barwimy i gdzie szukać barwników? Wystarczy wyjść na spacer i rozejrzeć się, ponieważ barwniki są na wyciągnięcie ręki. Wokół nas rośnie spo- ra lista roślin, które barwią, można zatem zbierać kwiaty, zioła, korę drzew: rezeda, która odpowiada za kolor żół- ty, marzanna barwierska – czerwony, urzet barwierski – niebieski. Mieszając te trzy kolory w odpowiednich pro- porcjach lub dobierając sposób barwienia, uzyskujemy inne odcienie. A dodając różne naturalne modyfikatory, możemy tworzyć wzory, rozjaśniać i przyciemniać. Na przykład kwasek cytrynowy wybarwia naturalne kolory, naniesiony punktowo może tworzyć ciekawe wzory. Jak się przygotować do barwienia? Dla uzyskania trwałego efektu w barwiarstwie bardzo ważny jest sam proces przygotowania tkaniny. Pierwszy krok to oczyszczenie, ponieważ są one bardzo często na- sączone różnymi substancjami chemicznymi, nie zawsze zdrowymi dla organizmu. Kolejno trzeba ją zaprawić albo zabejcować. Podstawowym składnikiem jest tutaj ałun – minerał, który wydobywa barwę i sprawia, że włókno le- piej się wiąże z barwnikiem. Zaprawiać tkaninę można przed, w trakcie lub po barwieniu. W zależności od tego, w którym momencie to zrobimy, inny efekt otrzymamy. W ogóle na przyjęcie barwy ma wpływ wiele czynników: gleba, na której rośnie roślina, klimat, w jakim dojrzewa- ła, w którymmomencie rozkwitu została zebrana, czy jest żywa, czy suszona. Czy każda tkanina nadaje się do farbowania? Nie, tylko naturalne i niekiedy sztuczne. Tkaniny dzielą się na naturalne, sztuczne i syntetyczne. Sztuczne tkaniny nie są takie straszne, jakby się mogło wydawać, ponieważ wytwarzane są na bazie roślinnej celulozy, z tym że pod- dana jest ona obróbce chemicznej. Zaliczamy do nich na przykład tencel, wiskozę czy lyocell. Syntetyczne tkaniny z kolei są wytwarzane na bazie ropy, a więc nie nadają się do farbowania naturalnego. Ich włókna przypomina- ją plastikową żyłkę, nie oddychają, a proces wytwarzania jest szkodliwy dla środowiska. Czy każdy może pofarbować sobie tkaninę w domu? Każdy może spróbować! I to jest piękne, że możesz wyjść na spacer i wrócić z niego z głową pełną pomysłów i na- ręczem składników farbiarskich. z