Wszystko Działa 1/2023

1 7 1(28)|2023 T EC H N I K A G R Z EWC Z A I C I E P ŁOWN I C Z A O statnio następujące zmiany w prawodawstwie UE oraz możliwe zmiany w polskich regula - cjach, mające na celu ograniczenie emisji CO 2 i zwiększanie efektywności energetycznej budynków, nasuwają proste pytanie: jak te ambitne cele realizo - wać w sposób bezpieczny? Podejmowane przez Komi - sję Europejską decyzje, np. projekt RePowerEU (Plan przedstawiony przez Komisję Europejską 8 marca 2022 r. dotyczący działań nadzwyczajnych mających na celu zwiększenie odporności ogólnounijnego sys - temu energetycznego w obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę), doprowadziły do różnych, powielanych na skalę masową w mediach nadinterpretacji i powsta - wania fake newsów, jakoby od 2027 r. miał nastąpić całkowity zakaz wykorzystywania kotłów gazowych, co nie ma nic wspólnego z rzeczywistością. Bezpieczeństwo energetyczne Komisja Europejska ma opublikować w marcu pro - pozycje nowej regulacji, tzw. dyrektywy efektywności energetycznej (ErP) na 2029 r., w której ma się zna - leźć zapis o konieczności zagwarantowania dla urzą - dzeń 110% efektywności energetycznej (dla kotłów gazowych oznaczałoby to obowiązkową instalację hybrydową z pompą ciepła). Realnie patrząc i biorąc pod uwagę wyposażenie w instalacje grzewcze oraz dzisiejszy stan efektywności energetycznej naszych budynków w Polsce, nie mamy szans na wypełnie - nie założeń ErP przez kolejne siedem lat. Nie będzie to możliwe w wielu przypadkach, np. w budownictwie wielorodzinnym. Nie oznacza to oczywiście, że mamy wstrzymać transformację energetyczną, która po - winna mieć miejsce już wiele lat temu. Transformacja rynku jest faktem. Ograniczenie zapotrzebowania na ciepło dzięki coraz wyższej efektywności energetycz - nej budynków – zarówno nowych, jak i poddawanych termomodernizacji – ma wpływ na dobór urządzeń i technologii grzewczych. Przykładowo połączenie pompy ciepła z kotłem ga - zowym w jeden system pozwala bezpiecznie ogrzać nawet budynek o większym zapotrzebowaniu na cie - pło i ograniczyć koszty inwestycyjne, stosując pompę ciepła o mniejszej mocy i wydłużając jej żywotność. Widać obecnie tendencję do zwiększania zaintereso - wania pompami ciepła oraz ogrzewaniem elektrycz - nym w różnych formach. Jednak pewne obawy może budzić brak widocznego przyspieszenia w moderniza - cji sieci dystrybucyjnych dla energii elektrycznej oraz powstawania nowych, stabilnych mocy wytwórczych dla energii elektrycznej, żeby zaspokoić zapotrzebo - wanie na energię elektryczną do zasilania urządzeń grzewczych, szczególnie że jest równocześnie powią - zane ze zwiększonym zapotrzebowaniem na energię w transporcie i przez samochody elektryczne. Dlatego wykorzystanie w grzewczych układach hybrydowych różnych nośników energii, a nie tylko energii elektrycz - nej, jest ratunkiem dla systemu energetycznego, do czasu gdy zostanie zmodernizowany i dostosowany do parametrów gwarantujących zaspokojenie zwięk - szonych potrzeb na energię. Wojna w Ukrainie i ataki rosyjskie na infrastruk - turę krytyczną pokazują konieczność przechodzenia przy zaopatrzeniu w ciepło w kierunku decentralizacji i dywersyfikacji źródeł energii, aby zapewnić bezpie - czeństwo energetyczne odbiorcom. Dotyczy to także dużych sieci ciepłowniczych. Widać też renesans w wykorzystaniu energii słonecznej – w postaci nie tylko wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach fotowoltaicznych, ale również pozyskiwania ciepła do ogrzewania i dla wykorzystania w procesach przemy - słowych z wykorzystaniem instalacji kolektorów sło - necznych. Każda forma wprowadzania monopolu w zakresie zaopatrzeniawenergię jest niebezpieczna z punktuwi - dzenia zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego odbiorców, bez względu na to, o jaką formę dostarcza - nia energii chodzi. Najbardziej namacalnym negatyw - nym przykładem jest uzależnienie polskiej energetyki i ciepłownictwa od węgla i dużych systemów siecio - wych. Już teraz widać, że braki w dostawach energii gdzieś, w jakieś części systemu, mogą mieć wpływ na wszystkich odbiorców. Do tego rosnące i niestabilne koszty zarówno pozyskiwania surowców energetycz - nych, jak i wytwarzania energii coraz bardziej stawiają pod znakiem zapytania bezpieczeństwo energetyczne odbiorców – i to niezależnie od działań związanych z opłatami od emisji czy nowych regulacji prawnych ograniczających możliwość korzystania z tych źródeł. Efektywna gospodarka energetyczna Odnawialne źródła energii korzystają przede wszyst - kim z lokalnych zasobów, które mogą znacznie się różnić w zależności od nośnika, pory dnia czy roku. Dlatego kombinacja różnych źródeł, które nie są przedstawiane wobec siebie jako konkurencja, a uzu - pełniają się nawzajem, pozwala na efektywną gospo - darkę energetyczną po możliwie najniższych kosztach, co obok zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego jest celem takich rozwiązań technologicznych. Kombinacji hybrydowych instalacji (zarówno elek - trycznych, jak i grzewczych) może być bardzo wiele, których dobór i w całości zależność od lokalnych wa - runków brzegowych i zasobów mogą znacznie różnić się między sobą. Hybrydowe instalacje grzewcze nie