106 1(32)|2024 BHP dzę specjalistyczną, która bardzo często jest efektem wykształcenia inżynierskiego. Nabycie wiedzy specjalistycznej następuje w połączeniu z doświadczeniem, które początkowo pracownicy służby BHP muszą zdobywać, by móc pracować na stanowiskach określonych w rozporządzeniu w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, a następnie aby osiągać zamierzone cele oraz rozwijać się zawodowo3. Pracownicy służby swoją wiedzę i doświadczenie wykorzystują, realizując czynności od kontrolnych, poprzez opiniodawcze, po niekiedy nawet władcze. Rozpowszechnianie wiedzy związanej z problematyką bezpieczeństwa pracy obejmuje przede wszystkim szkolenia z tego zakresu. Jednak należy podkreślić fakt, że prowadzącym szkolenie może być osoba, która posiada odpowiednią wiedzę, przygotowanie dydaktyczne oraz doświadczenie zawodowe (zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy)4, jednak nie musi być pracownikiem służby BHP. Trójszczeblowa struktura zarządzania Z kolei I. Nonaka i H. Takeuchi5 opisują pracowników wiedzy jako załogę tworzącą wiedzę i proponują ich podział zgodnie z trójszczeblową strukturą zarządzania: 1. Pracownicy szeregowi i niższa kadra – praktycy wiedzy. Są to pracownicy, którzy odpowiadają za gromadzenie oraz wytwarzanie wiedzy zarówno ukrytej, jak i dostępnej. Wśród nich wyróżnia się operatorów wiedzy oraz specjalistów wiedzy. Do pierwszej grupy należą pracownicy wykonawczy lub niższa kadra kierownicza, pracownicy mający bezpośredni kontakt z klientami, kierownicy liniowi, bezpośredni dozór produkcyjny, a także inni pracownicy, którzy gromadzą wiedzę ukrytą w wyniku materialnego doświadczenia praktycznej strony biznesu. Natomiast specjaliści wiedzy to pracownicy działu badań i rozwoju, planiści, badacze rynku, czyli osoby, które pobudzają ustrukturalizowaną w postaci danych wiedzę jawną. 2. Kadra średniego szczebla – konstruktorzy wiedzy. Są to projektanci i inżynierowie produktów, a także marketingowcy. Konstruktorzy głównie przetwarzają wiedzę w dostępne koncepcje. Wcielają ukrytą wiedzę w nowe technologie, produkty i systemy. 3. Kadra najwyższego szczebla – dowódcy wiedzy. Ich rolą jest zarządzanie procesem tworzenia wiedzy na poziomie całej organizacji. Nadają oni poczucie sensu wysiłkom podejmowanym na rzecz tworzenia wiedzy poprzez wyrażanie ogólnego przekonania, czym organizacja powinna być, dawanie wyobrażenia o przyszłej wiedzy, określanie wizji organizacji oraz wprowadzanie standardów weryfikacji wytworzonej wiedzy. Kreują pożądany przyszły stan zasobów wiedzy w organizacji. W ten sposób pojęcie pracownika wiedzy zostaje wpisane we wszystkie szczeble organizacji. Pracownicy służby BHP stanowią wyspecjalizowaną grupę osób, która może funkcjonować w organizacji jako specjalnie wyodrębniona komórka. Wtedy jej pracownicy są zarówno pracownikami szeregowymi, jak i kadrą zarządzającą (w przypadku kierowników). Jednak w zależności od struktury organizacyjnej danego podmiotu czy przyjętej strategii zarządzania specjaliści ds. BHP mogą zajmować stanowiska kierownicze, niekiedy nawet na najwyższym szczeblu zarządzania. FOT. KAROL/ADOBE STOCK
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz