111 1(32)|2024 FELIETON BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny, Afryka Południowa) w kontroli globalnych zasobów surowców krytycznych – obraz ten staje się jeszcze bardziej jednoznacznie negatywny, jeśli chodzi o perspektywy dostępności, w tym cenowej i z uwzględnieniem celów geostrategicznych i politycznych tych krajów. Pod kontrolą grupy państw BRICS znajduje się ponad 85% światowej produkcji metali z grupy platynowców (sic!), bez których nie da się transformować gospodarki ani nawet utrzymywać jej obecnego poziomu rozwoju. Jeżeli dodamy do tego obrazu kwestię koniecznego zwiększenia produkcji zbrojeniowej, która jest ściśle związana z wykorzystaniem takich surowców jak tytan, nikiel, wolfram czy tantal, to obraz wyzwań związanych z zarządzaniem surowcami krytycznymi powinien wzbudzać nasz głęboki niepokój o bezpieczeństwo, wykonalność i konsekwencje nie tylko samej transformacji energetycznej, ale też znacznie szerszy kontekst bezpieczeństwa strategicznego. Odpowiem z góry na często padający argument, że naukowcy odkrywają nowe technologie, które mogą zastąpić te stwarzające zagrożenie w obszarze surowców. Jednak podstawowych praw materii nie da się zaczarować, zignorować ani przeskoczyć. Unikalne właściwości fizykochemiczne tych pierwiastków są cechą niedającą się w żaden sposób zastąpić – taka jest już ich natura i dlatego są one tak cenne. One nie mają zamienników, a tworzone nowe rozwiązania technologiczne będą się również opierać na różnych grupach tych pierwiastków. Możemy zastąpić platynę palladem, a rod – irydem, ale nadal pozostaniemy w danej grupie surowcowej. Drugim czynnikiem, o którym wspominałem w ostatnim felietonie, jest kwestia osiągnięcia dojrzałości technologicznej zamiennika – na to potrzeba czasu, którego wobec wywieranej teraz presji nie mamy, bo transformacja nie została zaplanowana z uwzględnieniem perspektywy okresu przejściowego na stworzenie nowych technologii. Na koniec tego, z konieczności krótkiego przeglądu roli surowców krytycznych w transformacji energetycznej powtórzę pytanie zadane wcześniej: czy nie zamieniamy uzależnienia od węglowych źródeł energii na uzależnienie od surowców potrzebnych do konwersji gospodarki na odnawialne źródła? W świetle rozporządzenia CRM widzimy, że Komisja Europejska dostrzega takie ryzyko. Jednak co może z tym zrobić? Jasne jest więc, że kwestia zarządzania surowcami krytycznymi będzie miała kluczowe znaczenie dla całej transformacji i jest jednym z najpoważniejszych wyzwań najbliższych lat. W tym miejscu chciałbym zaprosić na sesję poświęconą CRM podczas Targów H2Poland 2024 24-25 kwietnia w Poznaniu. W ramach tego wydarzenia będzie można posłuchać specjalistów z obszaru tego zagadnienia i wziąć udział w dyskusji. Czy nie zamieniamy uzależnienia od węglowych źródeł energii na uzależnienie od surowców potrzebnych do konwersji gospodarki na odnawialne źródła? FOT. ANTEROVIUM/ADOBE STOCK
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz