94 1(32)|2024 GAZOWNICTWO odpowiada za ok. 23% globalnego ocieplenia wywołanego przez wszystkie gazy cieplarniane. Zagospodarowanie odpadów organicznych może w znaczący sposób wpłynąć na zmniejszenie emisji metanu do atmosfery. Na rys. 2 przedstawiono wzrost emisji CH4 do atmosfery na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat6. Szczególne znaczenie ma zagospodarowanie odpadów organicznych w krajach rozwijających się, w których często niechciane odpady mogą być zrzucane do wód, a w konsekwencji wytwarzania metanu zmniejszają ilość tlenu w wodach i prowadzą do wymierania organizmów. 1990 1650 2000 Globalny miesięczny wzrost emisji CH4 Rok 2010 2020 1700 1750 1800 1850 1900 Udział molowy CH4 (ppb) Rys. 2. Średnia globalna emisja CH4 do atmosfery6 Źródła 1. International Energy Agency, https://www.iea.org/data -and-statistics (dostęp: 27.02.2024). 2. Abanades S., Abbaspour H., Ahmadi A., Das B., Ehyaei M.A., Esmaeilion F., Jamali D.H. (2022). A critical review of biogas production and usage with legislations framework across the globe. „International Journal of Environmental. Science and Technology” 19(4)/2022. 3. Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych, https:// biogospodarka.iung.pl (dostęp: 19.02.2024). 4. Kwaśny J., Banach M., Kowalski Z.: Przegląd technologii produkcji biogazu różnego pochodzenia. „Czasopismo Techniczne seria Chemia” 17(109)/2012, s. 83. 5. Głaszka A., Wardal W.J., Romaniuk W., Domasiewicz T.: Biogazownie rolnicze. Monografia. MULTICO Oficyna Wydawnicza. Warszawa 2010. 6. Lan X., Thoning K., Dlugokencky E.: Trends in globally-averaged CH4, N2O, and SF6 determined from NOAA Global Monitoring Laboratory measurements, 2023, doi: https://doi.org/10.15138/P8XG-AA10. Biogaz ze składowisk odpadów komunalnych Biogaz na składowiskach wytwarza się samoczynnie. By go wykorzystać, jest pobierany za pomocą studni odgazowujących, a następnie odprowadzany przez orurowanie do stacji zbiorczych. Na produkcję biogazu ma wpływ szereg czynników, z których główne to skład odpadów, ale również czynniki atmosferyczne, takie jak: wysokość i częstotliwość opadów, temperatura powietrza, ciśnienie atmosferyczne oraz warunki hydrogeologiczne. Biogaz ze składowisk odpadów to gaz generowany na składowiskach odpadów – nieodpowiednie zabezpieczenie takiego składowiska skutkować może wydzielaniem substancji szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi. Z tego powodu przetworzenie tego gazu na biogaz i jego zagospodarowanie jest istotne. Gdy proces pozyskania i wykorzystania takiego biogazu jest nieopłacalny, wtedy często spala się go w pochodni. Szacuje się, że z odpadów komunalnych w Polsce można uzyskać ok. 200 mln m3/rok biogazu. Z 1 tony bioodpadów można uzyskać 100-140 m3 biogazu. Biogaz ze składowisk pozyskiwany jest najczęściej ze stałych odpadów komunalnych. Szacuje się, że ok. 46% odpadów ma charakter organiczny, który może być wykorzystany w procesie fermentacji. Na składowiskach, szczególnie o dużej pojemności, coraz powszechniej stosuje się instalacje do energetycznego wykorzystania biogazu. Podejmowanie decyzji o sposobie utylizacji powstałego na składowisku gazu musi być poprzedzone ekspertyzami ustalającymi jego ilość oraz przyszłe zmiany produktywności gazowej składowiska wraz z wnikliwymi wariantowymi analizami ekonomiczno-finansowymi realizacji przedsięwzięcia. Na podstawie doświadczeń w trakcie dotychczasowych zmagań z problematyką związaną z gazem składowiskowym w Instytucie Nafty i Gazu opracowano wytyczne do korzystnego zagospodarowania energii uzyskanej z biogazu. Wymiernym efektem wieloletnich badań na kilkudziesięciu składowiskach odpadów komunalnych jest opracowana technologia optymalizacji odbioru gazu pod kątem wykorzystania go na cele energetyczne. Wpływ biogazu na środowisko Aspektem ekologicznym, na który należy zwrócić uwagę, jest wykorzystanie resztek organicznych, ponieważ jeśli zostaną pozostawione same sobie, również wytworzą biogaz w procesie fermentacji beztlenowej, który następnie uwolni się do atmo- sfery, a zawarty w nim metan jest jednym z gazów wpływających najmocniej na efekt cieplarniany –
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz