Wszystko działa 3/2021

WSZYSTKO DZIAŁA! 3 | 2021 15 Christian Schnell – radca Prawny, starszy ekspert | Instytut Jagielloński Rola dużych pomp ciepła w systemach ciepłowniczych Miejskie systemy grzewcze w małych i średnich miastach w Polsce są w przeważającej większości oparte na elektro - ciepłowniach i ciepłowniach węglowych lub na kotłach wę - glowych zainstalowanych w budownictwie wielorodzinnym. Systemy takie dostarczając ciepło do scentralizowanych wy - sokotemperaturowych systemów ciepłowniczych, nie mogą być kwalifikowane jako efektywne systemy ciepłownicze w rozumieniu dyrektywy o efektywności energetycznej. Z tego powodu, ww. systemy ciepłownicze nie mają moż - liwości otrzymania wsparcia dotacyjnego w celu ich mo - dernizacji. Ponadto, przedmiotowe ciepłownie nie spełniają nowych kryteriów emisji (dyrektywa MCP) i utracą pozwole - nia na emisję w najbliższych latach. Mimo, że wprowadzono system aukcyjnego wsparcia dla inwestycji kogeneracyjnych opartych na paliwach gazowych, zakłady ciepłownicze nie są zainteresowane takim inwestycjami poza metropoliami, dodatkowo nowy mechanizm finansowania inwestycji ze środków publicznych tzw. „taksonomia” ogranicza takie inwestycje. Inwestycje w kogenerację gazową będą rozwi - jać się jedynie w kilku dużych miastach. Podobnie bardzo małe zainteresowanie jest inwestycjami w kogenerację opar - tą o kotły na biomasę i w inwestycjach w nowe spalarnie odpadów. Mimo, że indywidualni konsumenci są świadomi nowych rozwiązań technologicznych związanych z elektryfikacją ogrzewnictwa, kadra zarządzająca miejskimi systemami ciepła i lokalnymi ciepłowniami nie jest otwarta i przygo - towana na zasadnicze zmiany na rynku. Niezbędna jest głę - boka modernizacja systemów ciepłowniczych. Modernizacja może się jedynie odbyć przez zbudowanie i wdrożenie zde - centralizowanych efektywnych systemów ciepłowniczych, w miarę możliwości opartych o 100% energii odnawialnej. Preferowaną podstawową technologią są duże pompy cie - pła, które dostarczają ciepło do osiedli w niewielkich lokal - nych, niskotemperaturowych systemach obejmujących do kilkudziesięciu budynków jedno- i wielorodzinnych. System taki uzupełniony powinien być o dostęp do sezonowych ma - gazynów ciepła, ewentualnie również o dostęp do szczyto - wych źródeł ciepła z OZE, takich jak np. biogazownia o ile istnieje taka konieczność z powodu przyłączenia odbiorców przemysłowych do systemu ciepłowniczego. Głównym wy - zwaniem takiego systemu jest sposób jego zaprojektowania oraz dobór optymalnej wielkości pomp ciepła dla określonej ilości odbiorców tak, aby system był jak najbardziej opła - calny. Kolejnym wyzwaniem jest dostosowanie instalacji wewnętrznych w budynkach do pracy na obniżonych para - metrach grzewczych. Kluczowym elementem prawidłowego systemu ciepłowni - czego jest uprzednia termomodernizacja domów i bloków mieszkalnych. UE wywiera dużą presję na działania „fali renowacji” tj. izolacji domów (ścian, okien, cyrkulacji powietrza), wymiany grzejników (większa powierzch - nia grzewcza) oraz systemów grzewczych w domach (ogrzewanie podłogowe, ogrzewanie ścienne). Wzoro - wym kierunkiem rozwoju jest koncepcja szybkiej termo - modernizacji zaproponowana w ramach holenderskiego programu „Energiesprong” adaptowanych do wielu kra - jów zachodu. System ten polega na prefabrykowanych dużych modułach termomodernizacyjnych dla standardo - wych domów jedno- lub wielorodzinnych budownictwa z lat siedemdziesiątych, osiemdziesiątych i dziewięćdzie - siątych tzn. prefabrykowanych elementach całych ścian, które w sposób prosty mogą być mocowane do elewacji termomodernizowanych budynków. Oprócz szybkiej i wydajnej termomodernizacji istotnym elementem przemawiającym za sukcesem zaproponowanej koncepcji opartej o pompy ciepła jest możliwość korzysta - nia z taniej energii elektrycznej wytwarzanej przede wszyst - kim w farmach wiatrowych i instalacjach fotowoltaicznych. Farmy takie mogą być elementem systemu i zostać zain - stalowane w tej samej lokalizacji, lub w niedużej odległo - ści korzystając z sieci dystrybucyjnych, ale również z linii bezpośredniej. Materiał zaczerpnięty z materiałów udostępnionych podczas IV Kongresu PORT PC TYM ŻYJE BRANŻA FOT. ADOBESTOCK