Horse&Business 4/2022

Z arówno jeźdźcy, trenerzy i sędziowie, jak i właścicie - le koni, publiczność oraz media mają wspólny cel: wszyscy chcą podziwiać płynne przejazdy, piękne widowisko, poruszające programy z muzyką. Jednym słowem: pełną harmonię jeźdźca i konia. Również grono osób krytykujących i coraz częściej zarzucających znęcanie się nad końmi ujeż - dżeniowymi musi zgodzić się z tym stwierdzeniem. Koń pracujący bez strachu, presji i bólu nie daje pretekstów do dyskusji o niewłaściwym traktowaniu. Ideą ujeżdżenia, jak czytamy w przepisach, jest wyszko - lenie konia na „szczęśliwego sportowca”, który poprzez harmonijny proces edukacji staje się spokojny, rozluźnio - ny, gibki i elastyczny, ale również „pewny siebie”, uważny i chętny do pracy. Sformułowanie „Happy Athlete” w kontekście sportu jeździeckiego, przypisane do zwierzęcia, brzmi jednak jak truizm, a tym bardziej dziwnie może być odbierane w naszej kulturze. Oczywiście, wszyscy chcemy, aby nasz koń był tak bardzo „szczęśliwy”, jak to jest możliwe w życiu ujeżdżeniowca. Robimy wszystko, aby koń-sportowiec miał potencjalnie najlepsze warunki bytowe, dostosowane do piramidy koń - skich potrzeb, profesjonalny „świadomy” trening sportowy, fachową odnowę biologiczną, opiekę medyczną i fizjotera - peutyczną, odpowiednio dopasowane sprzęt i dietę, profesjo - nalną korektę kopyt itd. Wysoka jakość opisanych powyżej usług jest warunkiem koniecznym do wytrenowania i utrzymania konia ujeżdże - niowego w dobrej kondycji startowej przez długie lata. W jaki jeszcze sposób możemy wspomóc harmonijny rozwój naszego ujeżdżeniowca? 1. Pierwsze starty Konie rozpoczynające starty w zawodach, ale często też te doświadczone, zachowują się inaczej w sytuacji startowej niż na co dzień w warunkach domowych. Zanim wyruszą na za - wody, powinny przejść proces habituacji na różnego rodzaju bodźce, z jakimi mogą się spotkać na zawodach. Bodźce takie jak poruszający się ludzie, dzieci, pojazdy, dźwięki z głośni - ków, budki sędziowskie itd. Następnym etapem powinien być proces generalizacji, czyli przeniesienia przeprowadzo - nego procesu habituacji z warunków domowych w nieznany dla konia teren (trening na wyjeździe). Konie pozbawione opisanej powyżej fazy treningu przyzwyczajania w sytuacji startowej reagują impulsywnie na nieznane bodźce, często oporem, ucieczką lub bezru - chem w poczuciu zagrożenia. Trauma związana z pierwszym startem może pozostać już na zawsze. Warto więc, zamiast na wyniku, skupić się na pozytywnych skojarzeniach i kom - forcie psychicznym konia. Jest to niewątpliwie inwestycja w przyszłość i właściwa droga w rozwoju „Happy Athlete” na czworoboku. 2. Wsparcie od jeźdźca Obserwacja i odczucia jeźdźca są niezwykle ważne i mogą być bardzo pomocne w neutralizowaniu niewłaściwych zachowań konia ujeżdżeniowego na zawodach oraz nakłonie - niu go do współpracy w zrozumiały i zdecydowany sposób, bez podnoszenia niewłaściwego poziomu stresu. W większości przypadków zawodnik najlepiej zna czy też powinien znać swojego konia. W niektórych układach zdarza się jednak, że codzienny trening prowadzony jest przez innego jeźdźca. W takiej sytuacji ocena stanu konia z siodła jest bardzo utrudniona, a porównanie jego reakcji w sytuacji startowej z codziennymi – niemożliwe. Neutralizowanie napięć, ale przede wszystkim właściwe postępowanie, zapobiegające eskalacji problemu, wymaga szczególnych umiejętności doświadczonego i świadomego zawodnika oraz czasu i cierpliwości. Zawodnicy mało doświadczeni lub niepewni, bez odpo - wiednich umiejętności, z reguły wzmacniają niepożądane reakcje konia. Utrwalanie negatywnych skojarzeń może prowadzić do coraz większych problemów na zawodach. W takim wypadku harmonijna droga do prezentacji „Happy Athlete” zostanie poważnie zaburzona. 3. Wsparcie od trenera Trener podczas zawodów posługuje się głównie wzrokiem, czyli narzędziem obserwacji. Przepisy zabraniają jakiej - kolwiek pracy w ręku i pod siodłem (z wyjątkiem lonżowa - nia). Bazując na wiedzy i doświadczeniu oraz znajomości pary koń-jeździec, prowadzi swoje działania w kierunku umożliwiającym najwyższej jakości prezentację na czwo - roboku oraz wykonie programu bez zbędnego napięcia psychicznego i fizycznego. Poza adekwatnym do sytuacji rozprężeniem do startu oraz niezbędnymi treningami HARMONIJNY ROZWÓJ KONIA UJEŻDŻENIOWEGO Marlena Gruca-Rucińska trener ujeżdżenia i sędzia FEI 4* 92 4/2022 H & B F E L I E T O N