OMEGA 2/2021

OMEGA 2 | 2021 29 ZARZĄDZANIE PRACOWNIKAMI_ POTRZEBY PRACOWNIKA A JEGO MOTYWACJA Najprościej rzecz ujmując, motywacja jest gotowością człowieka do podjęcia określonych działań po to, by zaspokoić własne potrzeby . Ale co to oznacza w prak - tyce? Ta prosta definicja uświadamia nam bezpośredni związek pomiędzy naszymi potrzebami a gotowością do działania. Tylko tyle albo aż tyle. Przekładając tę wiedzę na praktykę zarządzania, zrozu - miemy, że pracownika będą motywować do efektywnego działania wyłącznie takie zachęty, które odpowiadają jego potrzebom. Nie ma zatem jednego narzędzia motywacyj - nego, które będzie działało na każdego z Twoich pracow - ników. To trochę jak z frustracją rodziców wychowujących więcej niż jedno dziecko, wynikającą z braku odpowiedzi na pytanie o to, dlaczego to, co działało na starszą siostrę, zupełnie nie sprawdza się w przypadku młodszego brata. Dlaczego ją wystarczy pochwalić za osiągnięcia, by ze zdwojoną siłą uczyła się w szkole, a jego należy straszyć odebraniem komputera, by osiągnąć zadowalający efekt? Ano właśnie z tego powodu, że każde z tych dzieci jest odrębnym, indywidualnym człowiekiem posiadającym swoje potrzeby. Motywuje je wyłącznie to, co pozwala im je realizować. Warto przy tej okazji podkreślić dwie rzeczy: • Potrzeby są subiektywne, • Potrzeby są nieograniczone pod względem rozwoju. Potrzeby są subiektywne , więc nie możemy podejmować polemiki z potrzebami, bo z założenia jesteśmy skazani na porażkę. Nasze potrzeby nie są negocjowalne. Każdy z nas ma swoje potrzeby o określonej sile i to nie podlega dyskusji. Jeśli ktoś ma silną potrzebę bezpieczeństwa, to nigdy nie zadziałananiegoargumentwpostaci zachętydopodejmo - wania wyzwań. Sami zapewne pamiętamy sytuacje, gdy ktoś stojący z boku mówił nam w trudnej sytuacji, że nie mamy powodu do zmartwienia. A nam to nie pomagało, złościło lub rodziło poczucie, że jesteśmy nierozumiani. Dlaczego? Bo nasze potrzeby są subiektywne i w tej trudnej sytuacji chcieliśmy je realizować, gdy tymczasem nasz kompan generował poradę, kierując sięwyłącznie swoimi potrzebami. Szukając pomysłu na motywowanie swoich pracow - ników, musimy zatem w pierwszej kolejności poszukać odpowiedzi na pytanie o ich potrzeby. Warto taką analizę przeprowadzić zarówno w czasie rozmów z pracow - nikami (tych formalnych i tych prywatnych), jak również prowadząc obserwację w czasie pracy. Nie wszystkie nasze potrzeby są uświadomione i możliwe do nazwania. Zdefiniowanie potrzeb każdego pracownika pozwoli na dobranie takich narzędzi motywacji, które będą w stanie je zaspokoić. Tylko takie motywatory wpłyną realnie na działanie pracownika. Najlepiej, gdy analizę potrzeb przeprowadzimy pisemnie w formie krótkiego imiennego kwestionariusza, w którym ujmiemy potrzeby pracownika oraz sposoby motywowania. Przykładowo: Potrzeby pracownika: • bardzo istotna samodzielność w działaniu (nieumiejęt - ność pracy zespołowej), • silna potrzeba dzielenia się wiedzą z innymi, • silna potrzeba bycia zauważonym, ważnym dla firmy pracownikiem. Jak motywować? • pozostawiać dużą swobodę działania w obszarach, które realizuje bezbłędnie, • rozliczać z efektów działania, a nie z pojedynczych zadań, • delegować trudniejsze zadania, • poszukiwać bezpośrednio u pracownika pomysłów na rozwiązanie trudnych sytuacji, • mianować liderem zespołu, do którego będą zwracali się nowi i mniej doświadczeni pracownicy, • doceniać w rozmowach indywidualnych i na forum zespołu. Potrzeby są nieograniczone pod względem rozwoju, więc nie możemy zaspokoić potrzeb człowieka raz na zawsze. Część potrzeb zatrzyma się na jakimś etapie naszego rozwoju, ale będą i takie, które będą rozwijać się z nami do końca naszego życia. Może być zatem tak, że osoba nastawiona na podejmowanie wyzwań nie zaspokoi się kilkoma, świetnie zrealizowanymi samodzielnie przedsię - wzięciami. Będzie poszukiwać kolejnych sytuacji, które pozwolą się jej sprawdzić w działaniu. I na to nie ma rady. Zarządczo oznacza to dla Ciebie, że raz stworzony system motywacyjny nie będzie trwał wiecznie. Ludzie się zmieniają, a wraz z nimi ewoluują także ich potrzeby. Nie oczekuj, że to, co motywowało Twoich pracowników powiedzmy pięć lat temu, będzie zachęcało ich do działania także i dziś. Dlatego ważne jest, byśmy przynajmniej raz w roku znaleźli czas na to, by przyjrzeć się swojemu zespołowi i każdemu pracownikowi z osobna, by w efekcie znaleźć odpowiedź na pytanie: Jakie dziś są potrzeby moich pracowników i co będzie ich motywacyjnie wspierać w efektywnym działaniu?